Hieronder beschrijf ik eerst wat de uitgangspunten zijn bij de berekening van het Vtlb in relatie tot de gestegen energiekosten. Daarna leg ik aan de hand van twee voorbeelden uit hoe je het Vtlb kunt verhogen. Belangrijk: help je iemand die in een Wsnp-regeling zit? Overleg dan eerst met de rechter-comissaris of hij de hieronder geschetste werkwijze steunt. Zo voorkom je problemen achteraf.

Uitgangspunten berekening

1. Het prijsplafond voor energie is ingesteld op 240 euro per maand per woonadres. 

Per 1 januari 2023 gaat men uit van een gasprijs van € 1,45 voor een kuub gas, tot een maximum van 1200 kuub gas. Voor elektriciteit wordt het maximale tarief verlaagd tot € 0,40 per KWh tot een maximaal verbruik van 2.900 kWh. Het maandelijks bedrag op basis van dit gebruik komt hiermee uit op (afgerond) 240 euro per maand. In dit bedrag is rekening gehouden met de verminderde energiebelasting en het vastrecht. Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen alleenstaanden en gezinnen.

2. Een extra compensatie wordt door de gemeente uitgekeerd aan inwoners met een inkomen tot (meestal) 120% van de bijstandsnorm (de Energietoeslag). Deze moet aantoonbaar door de hulpvrager zijn aangevraagd voordat je het Vtlb gaat verhogen. De beslissing van de gemeente moet worden overlegd. Deze toeslag is (afgerond) 108 euro per maand. 

Deze toeslag is 1300 euro per jaar, gedeeld door 12 = 108 euro per maand.

3. Voor hulpvragers/schuldenaren die deze toeslag niet ontvangen verhoog je het te berekenen mogelijk-te-corrigeren-bedrag met dezelfde 108 euro. Dit kan alleen als is aangetoond dat de toeslag is aangevraagd maar niet toegekend. 

Gemeentes verstrekken de toeslag regelmatig ook aan mensen met een hoog inkomen op wie de Msnp (of Wsnp) van toepassing is, waardoor ze een minimaal besteedbaar inkomen (Vtlb) hebben; vandaar de voorwaarde dat duidelijk moet zijn dat de toeslag is aangevraagd maar niet toegekend.

4. Iedereen die aan de voorwaarden voldoet ontvangt in (in ieder geval) november en december 2022 190 euro compensatie.

5. In sommige gevallen keert de gemeente hier bovenop extra bijzondere bijstand uit.

6. Het maandelijks voorschot dient gebaseerd te zijn op een realistisch energieverbruik, in energie-eenheden, in vergelijking met eerdere periodes. 

7. Een extra correctie vindt alleen plaats als het echt nodig is, niet standaard. 

8. Let op: De extra correctie wordt niet berekend door simpelweg het oude voorschotbedrag van het nieuwe voorschotbedrag af te trekken!

Voorbeeld 1

Een gezin, 4 personen met een minimuminkomen. De energietoeslag is toegekend. Per 1/9 hebben zij een energienota van € 400 per maand.

Je berekent de mogelijke correctie als volgt: 

Stap 1: Trek van de energierekening het prijsplafond af. 400 euro min 240 euro = 160 euro

Stap 2. Dit gezin ontvangt de Energietoeslag. In dit voorbeeld hoef je dus niets te doen. 

Stap 3. Controleer of er extra bijzondere bijstand vanuit de gemeente wordt verstrekt. Zo ja, dan trek je dit af van de 160 euro. Dit gezin ontvangt geen extra bijzondere bijstand voor energie. In dit voorbeeld hoef je dus niets te doen.

Stap 4. Voor november en december 2022 wordt een bedrag van 190 euro per maand afgetrokken. 

Stap 5. Je hebt nu het maximaal te corrigeren bedrag berekend.

Voor september en oktober is dat dus 160 euro per maand. Voor november en december is dit een negatief bedrag van min-30 euro per maand (160 euro min 190 euro). Het maximaal te corrigeren bedrag in 2022 is daarom voor september en oktober 2 x 160 euro = 320 euro) min de bedragen voor voor november en december (2 x min-30 euro = min-60 euro) 

Stap 6. Bekijk of deze 320 min-60 euro (gedeeltelijk) uit het eventuele (negatieve)  nominale bedrag kan worden betaald, of dat er aantoonbaar ruimte is in het budgetplan. Calculeer ook in dat er in november en december dus geen tekort is maar een klein overschot (er resteert 260 euro als een eventueel te corrigeren bedrag over een periode van 4 maanden)  . 

Stap 7. Het bedrag waarvoor geen ruimte is corrigeer je handmatig in het Vtlb bij overige correcties. Je moet dit op verzoek verantwoorden naar schuldeisers. 

Voorbeeld 2

Een gezin, 4 personen, hoger inkomen. Geen energietoeslag. Per 1/9 een energienota van 500 euro per maand. Ze wonen relatief goedkoop en hebben in hun Vtlb een negatief nominaal bedrag van 

100 euro per maand.

Bereken de mogelijke correctie als volgt:

Stap 1: Trek van de energierekening het prijsplafond af. 500 euro min 240 euro = 260 euro.

Stap 2. Dit gezin ontvangt geen energietoeslag. Verhoog de 260 euro daarom met 108 euro. 260 + 108 euro = 368 euro aan maximale correctie.

Stap 3. Controleer of er extra bijzondere bijstand vanuit de gemeente wordt verstrekt. Zo ja, dan trek je dit af van de 368 euro. In dit voorbeeld krijgt het gezin geen bijzondere bijstand, het bedrag blijft daarom ongewijzigd. 

Stap 4. Voor november en december 2022 trek je een bedrag van 190 euro per maand af. 

Stap 5. Je hebt nu het maximaal te corrigeren bedrag berekend. 

Voor september en oktober is dat dus 368 euro per maand. Dat is dus het bedrag dat dit gezin meer uit te geven heeft dan het prijsplafond, rekening houdend met de niet-ontvangen gemeentelijke bijstand.

Voor november en december is dit 368,00 euro min 190 = 178 euro. Dat is dus het bedrag dat het gezin meer uit te geven heeft dan het prijsplafond, rekening houdend met de ontvangen compensatie.

Het maximaal te corrigeren bedrag in 2022 is daarom : 

2 X 368 euro = 736 euro

2 x 178 euro = 356 euro

Totaal 1092 euro (dit kan eventueel als gemiddelde per maand worden toegepast, dan kom je op 273 euro per maand)

Stap 6. Bekijk of deze 1092 euro (gedeeltelijk) uit het (negatieve) nominale bedrag kan worden betaald, of dat er aantoonbaar ruimte is in het budgetplan. In dit voorbeeld blijkt er 100 euro per maand ruimte, dus in totaal  400 euro.

Stap 7. Het bedrag waarvoor geen ruimte is in het budget corrigeer je als dat nodig is handmatig in het Vtlb. De maximale correctie wordt dus 1092 - 400 euro = 692 euro, per maand 173 euro.

Nadere aandachtspunten

De volgende aandachtspunten zijn van belang:

• Het budgetplan kan op verzoek aan schuldeisers worden overlegd. Is dat niet beschikbaar omdat er geen beschermingsbewind of budgetbeheer is, dan kan de Rekentool maandbegroting van het Nibud daarvoor worden gebruikt. Is er nog ruimte in het Vtlb-budget, dan kan je op die manier (soms) voor een lagere correctie kiezen.
• Blijkt bij de jaarlijkse eindafrekening dat sprake is van een bij te betalen bedrag (exclusief het nieuwe termijnbedrag), dan kan dit bedrag uit de reservering worden voldaan, voor zover deze toereikend is én het verbruik – in energie-eenheden ten opzichte van vorige jaren- niet extreem is geweest. 
• In geval van een correctie dien je altijd achteraf te bekijken of de maatwerkcorrectie noodzakelijk was. Dit hangt er ook vanaf hoe het energieplafond in de maandtermijnen verwerkt is. 
• Blijkt bij de jaarlijkse eindafrekening dat er een bedrag terug te ontvangen is, dan valt dit bedrag in de reservering voor zover extra correctie heeft plaatsgevonden. Bijvoorbeeld: de extra correctie bedraagt sinds 1 oktober 2022 80 euro per maand en per 1 maart 2023 volgt uit de jaarafrekening een terug te ontvangen bedrag van 600 euro. Dan vloeit daarvan 5x 80 euro in de boedel, dus 400 euro. Er wordt daarbij geen rekening gehouden met maanden van hoog of juist laag verbruik. 
• Wordt de jaarlijkse eindafrekening ontvangen na afloop van de schuldregeling, maar vóórdat uitkering aan de schuldeisers heeft plaatsgevonden, dan kan nog een nadere correctie plaatsvinden. Dit is mogelijk lastig te controleren door schuldhulpverleners maar een alternatief is er niet echt. Als de afrekening bijna komt, wacht daar dan in ieder geval op, net als bij de definitieve berekening van toeslagen soms noodzakelijk is.
• Een extra correctie voor de gestegen energietermijn leidt alleen tot een verhoging van het Vtlb als het nominaal bedrag een positief bedrag is. Bij berekeningen met een negatief nominaal bedrag wordt men geacht de gestegen energietermijn ( deels) uit de beslagvrije voet te kunnen betalen. Een gedeeltelijke correctie is wel denkbaar. Voorbeeld: de gewenste berekende correctie is 100 euro maar er is in het nominaal bedrag 40 euro ruimte. De werkelijke maximale correctie is dan in principe slechts 60 euro. 
•  Een extra correctie voor de gestegen energietermijn kan door de hulpvrager alleen verzilverd worden als het inkomen hoger is dan het vrij te laten bedrag.

Het is nog niet definitief bekend of en hoe een Energiefonds door de overheid voor kleine zelfstandigen, zzp ‘ers of energie-intensief MKB zal worden ingesteld en wat de voorwaarden zijn om in aanmerking te komen voor een uitkering uit dit fonds. Een eventuele tegemoetkoming uit dit Energiefonds dient door de hulpvrager te worden aangevraagd en te worden verwerkt in de totaalsituatie. 

Let op: de extra correctie wordt uitdrukkelijk niet berekend door het oude voorschotbedrag van het nieuwe voorschotbedrag af te trekken!

Vragen? Karen Stoffels-Montfoort