Amersfoort: door saneringskredieten betere aflosdiscipline en meer tijd voor begeleiding
Een voorwaarde om mee te doen aan Collectief Schuldregelen is om zoveel mogelijk saneringskredieten in te zetten. Gemeenten die dat instrument niet kennen hebben soms wat koudwatervrees. Dick van Maanen van Stadsring51 heeft gemerkt dat dat onterecht is. ‘Ik kan er alleen maar een positief signaal over afgeven. Je klanten, je medewerkers en je schuldeisers worden blij van saneringskredieten.’
Amersfoort ging eind 2019 werken met het saneringskrediet. ‘We misten het als belangrijk instrument bij uitvoering van de schuldhulpverlening’, zegt Dick van Maanen, directeur-bestuurder van Stadsring51. ‘Een van de belangrijkste voorwaarden om een schuldregeling succesvol te kunnen afronden is rust. Die rust ontstaat onder andere doordat je bij een saneringskrediet nog maar met 1 schuldeiser te maken hebt die ook de instantie is die je begeleidt.’
Publiek-privaat fonds
Maar hoe kan je gaan werken met saneringskredieten en hoe kom je aan het geld voor die kredieten als je geen kredietbank bent? Van Maanen besloot het zelf te doen en Kredietbank te worden. ‘De meeste kredietbanken lenen geld op de kapitaalmarkt of van een bank. Daar moet je dan rente over betalen. Daarom hebben wij in Amersfoort een herstructureringsfonds in het leven geroepen. Daarin werd eenmalig geld gestort door het Sociaal Fonds Amersfoort en private partijen zoals ziektekostenverzekeraars en een bank. Het idee is dat het uitgeleende geld uiteindelijk terugkomt en dan opnieuw uitgeleend kan worden. De gemeente staat garant voor eventuele tekorten.’ Verder moest er wel het een en ander geregeld worden: een bankvergunning, medewerkers moeten diploma’s halen.
Eerste ervaringen
Het eerste jaar zijn er 110 saneringskredieten uitgegeven; iets meer dan 50% van alle schuldregelingen. Schuldeisers bleken tevreden omdat ze hun geld meteen krijgen en er niet 3 jaar op hoeven te wachten. Ze kunnen direct de boeken sluiten. Dat scheelt zoveel administratieve lasten dat het ruimschoots opweegt tegen de 2% rente die ze moeten betalen. Voor Stadsring51 is het voordeel dat er geen jaarlijkse heronderzoeken nodig zijn. Dat bespaart tussen de 24 en 30 uur per regeling. Ook mensen met schulden zelf zijn enthousiast. Dat weet Van Maanen doordat ze er soms zelf naar vroegen. ‘Begin 2020 viel er wat capaciteit vrij omdat zich door corona minder mensen aanmeldden. Die gebruikten we om te kijken welke lopende regelingen we konden omkatten tot saneringskredieten. De 50 mensen die het aanbod kreeg om over te stappen namen het allemaal aan. Er kwamen maar 2 regelingen niet tot stand, maar dat was omdat schuldeisers het niet zagen zitten.’
Bijna altijd saneringskrediet
Van Maanen wil uiteindelijk altijd de voorkeur geven aan saneringskredieten, tenzij er belemmeringen zijn. Omdat het schuldenbedrag ineens afgekocht wordt is een saneringskrediet soms minder geschikt voor mensen met een wisselende inkomen of perspectief op een substantiële verhoging van hun inkomsten. En als iemand veel verdient is het risico groter. ‘We kijken kritisch naar dat soort gevallen. Maar als we met onze beslisboom iemands situatie beoordelen blijkt een saneringskrediet in de meeste gevallen de beste oplossing.’
Geen betalingsachterstanden
Er zijn nog meer voordelen: bij saneringskrediet is een vorm van financieel beheer verplicht, waardoor je beter de vinger aan de pols houdt. We hebben maar 2x een reminder hoeven te sturen omdat een bedrag openstond. Er is nul betalingsachterstand ontstaan. Dat maakt ook duidelijk dat de koudwatervrees van gemeenten volkomen onterecht is. Ze zijn bang dat mensen minder gedisciplineerd blijven aflossen als hun schuld toch al betaald is. Maar hun discipline lijkt juist groter te zijn.’ Natuurlijk kost budgetbeheer ook tijd, maar Amersfoort biedt die begeleiding in gradaties, van alleen doorbetalen van de vaste lasten tot het hele financiële huishouden overnemen. Altijd vanuit het idee dat mensen moeten doen wat ze kunnen. ‘We helpen bij wat ze nog niet kunnen, maar altijd erop gericht om het weer zo veel mogelijk zelf te leren.’
Drieslag
Sinds januari neemt Amersfoort ook deel aan Collectief Schuldregelen. Wat voegt dat toe? ‘De snelheid om tot een regeling te komen gaat enorm omhoog. Den Haag liet zien dat er soms al in 14 dagen een volledig schuldoverzicht kan zijn. Het is een drieslag die je moet maken: saneringskredieten, Collectief Schuldregelen en dan straks ook het Schuldenknooppunt. Dat bespaart ons veel tijd. Schuldregelen wordt steeds meer een technisch proces waardoor wij kunnen doen waar we echt voor zijn: mensen begeleiden om weer financieel op eigen benen te staan, zonder schulden. Vooral in de stabilisatiefase en bij de nazorg.
Gewoon gaan doen
Om zelf lokaal fonds op te zetten heeft een gemeente schuldeisers nodig die sociaal verantwoorde investeringen willen doen om lokaal het verschil te maken. En een gemeente kan ook de eigen reserve benutten om burgers die financieel in de knel zitten te helpen. Je moet daarvoor wel de politiek meehebben. Van Maanen prijst zich gelukkig dat Amersfoort openstaat voor innovatie, vooral in het sociale domein. ‘Dat vroeg om lef. Nu we in de praktijk zien dat het geld gewoon terugkomt, is de stap voor andere gemeenten minder groot. Mijn advies: ga gewoon aan de slag. Iedereen mag me altijd bellen om te horen waar we tegenaan gelopen zijn en wat helpt. Ik kan er alleen maar een positief signaal over afgeven. Je klanten, je medewerkers en je schuldeisers worden blij van saneringskredieten.’
