Toegang tot schuldhulpverlening soepeler om meer mensen te bereiken
De leden van de NVVK en andere schuldhulpverleners ondersteunen jaarlijks zo’n 250.000 mensen met problematische schulden. Toch is de toegang tot deze vorm van financiële dienstverlening voor veel mensen nog lastig. Dat blijkt uit het feit dat de NVVK-leden in 2018 zo’n tien procent minder nieuwe aanvragen telden dan een jaar eerder.
“We waren eerst verbaasd toen we deze daling zagen”, zegt voorzitter Marco Florijn van branchevereniging NVVK. Volgens Florijn is het aantal huishoudens in financiële nood aanzienlijk hoger. “Zij kunnen of willen kennelijk niet bij de gemeente aankloppen voor hulp. Er heerst nog steeds veel schaamte. Daardoor dreigen deze kwetsbare groepen alleen maar verder weg te zakken.”
Alhoewel de schattingen rond het aantal huishoudens met problematische schulden verschillen, is het helder dat de reguliere schuldhulpverlening nu slechts een deel van deze doelgroep bereikt. Florijn: “Alhoewel steeds meer gemeenten de deur voor iedereen openzetten, zien we in de praktijk dat toch een hele grote groep afvalt omdat zij niet aan de voorwaarden voldoen, soms voor zichzelf al hebben besloten dat ze toch geen hulp krijgen of zich enorm schamen voor hun problemen. Schulden moeten nog meer bespreekbaar worden gemaakt gezien de aantallen. Daarnaast moeten we van de schuldhulpverlening nog veel meer een laagdrempelige voorziening maken, met een breed palet aan mogelijkheden, ruimte voor maatwerk en integratie met andere vormen van ondersteuning”.
Samenwerking
Ook betere samenwerking met andere partijen in de ‘schuldenketen’ – van schuldeisers en deurwaarders tot rechters en bewindvoerders – blijft volgens Florijn essentieel. “Wanneer we het gevecht tegen armoede willen winnen, dan moeten we een gesloten front vormen. Nu heb je vaak eerst een hele complexe routekaart nodig om te weten waar je terecht kunt. Daar moeten we vanaf. Mensen hebben hulp nodig en van wie ze dat krijgen, maakt hen niets uit. We maken het in Nederland voor de kwetsbaarste groep het meest complex, kijk bijvoorbeeld alleen al naar het complexe toeslagensysteem.”
Basispakket schuldhulp
Om de toegang van de schuldhulpverlening in Nederland op een hoger niveau te tillen, werkt de NVVK samen met de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) aan de ontwikkeling van een landelijke Basisnorm. Florijn: “De uitvoering van schuldhulpverlening ligt bij de gemeente. Dat past ook goed bij de filosofie dat je lokaal het beste weet wie welke ondersteuning nodig heeft. Maar we zien nu nog te veel verschillen tussen gemeenten die nadelig uitpakken voor burgers. Elke Nederlander moet, ongeacht waar hij of zij woont, een goed basispakket schuldhulp krijgen.”
Rendement
Er zijn grote tekorten bij gemeenten in het sociaal domein. Daar mag schuldhulpverlening niet het slachtoffer van worden. Iedere euro die we in schuldhulpverlening investeren, leidt tot twee euro maatschappelijk rendement en voorkomt sociale uitsluiting. De echte winst wordt behaald door schulden te voorkomen en eerder in beeld te krijgen. “Door in te zetten op preventie, voorlichting en vroegsignalering – bijvoorbeeld door slimmer met het delen van informatie om te gaan – kunnen we schuldhulpverlening effectiever maken. Pas wanneer dat vruchten begint af te werpen, word ik blij als minder mensen bij de schuldhulpverlening aankloppen, tot die tijd wil ik dat we meer mensen zien”, aldus Marco Florijn.