‘Presentiebenadering in schuldhulpverlening’ onderwerp workshop op NVVK-studiedag
‘Presentie is: met je kop, lijf en handen bij je cliënt zijn. Dat is moeilijk, want medewerkers staan stijf van protocollen, haast, projecten en tijdsdruk. Terwijl cliënten opveren als je aan presentie doet. Want er is verder niemand voor ze die aanspreekbaar is, die trouw is, die hun naam kent’.
Dat vertelt oud-hoogleraar Presentie en Zorg Andries Baart (universiteit Tilburg, universiteit voor Humanistiek Utrecht) in een video van de stichting Beroepseer over zijn ‘Presentietheorie’. Hij stond in 2001 aan de wieg van deze nieuwe omgang met cliënten in de hulpverlening.
Succesvolle hulpverleners
Voor het ontwikkelen van zijn benaderingsmodel deed Baart eigenlijk niets anders dan: kijken op de werkvloer hoe succesvolle hulpverleners werken. Daaruit trok hij twee belangrijke lessen:
- Zorg dat je erbij bent. Je bent dus niet met je eigen dingen bezig, of met wat de baas van je vraagt. Met je hoofd, lijf en handen ben je helemaal bij de hulpvrager
- Wat je doet of niet doet, hangt helemaal af van de relatie die je met de ander hebt. Het gaat om aansluiten, aansluiten en nog eens: aansluiten. In de leefwereld, in de taal, in de logica, in het optreden van de ander.
Presentietheorie in schuldhulpverlening
Deze benadering vraagt een ‘radicaal andere manier van werken’ van de hulpverlener. Schuldhulpverlener IDO in Lelystad is een van de weinige schuldhulpverlenende organisaties die dit model integraal heeft overgenomen. Zij passen de Presentiebenadering toe bij hun werk als schuldhulpverleners.
Ervaar zelf hoe het werkt
Veerle Rooze (directeur IDO), Gerjan Geertsma (schuldhulpverlener IDO) en Kees van Dijk (interim-beleidsadviseur van IDO) hebben we daarom gevraagd op onze studiedag hierover een workshop te verzorgen. Daarin komen de volgende vragen aan bod:
- Hoe werkt de Presentietheorie in de praktijk van de schuldhulpverlener?
- Op welke manier maakt deze omgang met je cliënt je effectiever om resultaat te boeken?
- Wat is het verschil tussen schuldhulpverlenerswerk op de klassieke manier en op de Presentie-manier?
Rooze, Geertsma en Van Dijk laten de deelnemers zelf oefenen met deze benadering. De opleiding ervoor wordt (zonder winstoogmerk overigens) verzorgd door de stichting Presentie, opgericht door professor Andries Baart. Hij benadrukt het belang van manoeuvreerruimte in het werk. ‘De meeste medewerkers staan stijf van protocollen, haast, projecten en tijdsdruk’, vertelt Baart in de eerdergenoemde video. ‘Wie kiest voor presentie, heeft juist behoefte aan scharrelruimte’.
‘Interrumpeerbaarheid’
Doe je aan presentie, dan veren je cliënten daarvan op, stelt hij. Cliënten merken: er is iemand voor mij in mijn omgeving die ik aan zijn mouw kan trekken, die ruimte voor me heeft, die dichtbij is, die me niet vergeet, die trouw is, aanspreekbaar en vooral: interrumpeerbaar. ‘Interrumpeerbaarheid is een kenmerk van barmhartigheid’, zegt Baart. ‘Je bent dan geen werker die gewoon zijn ding doet’.
IDO is een van de twee organisaties die in Lelystad namens de gemeente de schuldhulpverlening uitvoeren. Het is een ‘diaconale organisatie’, dat betekent dat zij voortkomt uit de kerken in Lelystad. IDO richt zich op mensen die ‘buiten de boot vallen’, en bekijkt per situatie welke hulp nodig is: van professionals en/of van vrijwilligers.
Kom naar de workshop
Ben je geïnteresseerd? Geef je dan op voor onze studiedag en deze workshop!
