“Goede nazorg voorkomt herhaling”
Voor een duurzame oplossing van schuldproblemen is alleen het regelen van de schuld niet genoeg. Vernieuwend nazorgbeleid, in samenwerking met verwante organisaties en met oog voor de hulpvrager is van grote betekenis. Dat blijkt uit onderzoek in opdracht van de NVVK.
Minimaal 4,4 % van de hulpvragers meldt zich vaker dan een keer voor hulp. Waarschijnlijk is het percentage hoger, schrijven de auteurs van het onderzoek ‘Passende nazorg en het voorkomen van terugval in schulden’. Ze bestudeerden op verzoek van de NVVK dossiers bij drie Kredietbanken en interviewden vertegenwoordigers van zes gemeenten. Daarnaast spraken ze 16 hulpvragers.
Opnieuw aankloppen
Het is een eerste, verkennend onderzoek dat kwalitatief van aard is. Daardoor kunnen we op basis van dit onderzoek geen uitspraken doen over de situatie in heel Nederland. De observaties in het onderzoek helpen ons wel verder bij het ontwikkelen van beleid op het gebied van nazorg.
De NVVK vindt het belangrijk om meer inzicht te krijgen in goede nazorgpraktijken. Schuldeisers tonen zich de afgelopen jaren in toenemende mate bereid om mee te denken over sociaal incassobeleid en een duurzame oplossing van de problemen van mensen met schulden. Maar daarbij stellen ze wel als voorwaarde dat het aantal mensen afneemt dat opnieuw om hulp aanklopt. Daarom gaan we hier het komende jaar meer aandacht aan besteden.
Effectief nazorgbeleid
We zetten dus in op effectiever nazorgbeleid. Tegelijk weten we dat pech en tegenslag een belangrijke factor zijn bij het ontstaan van schulden. Daar past vooral constructief beleid om mensen overeind te helpen en voor de toekomst perspectief te bieden.
De conclusies van de onderzoekers sluiten hierbij aan. Ze wijzen drie belangrijke oorzaken aan voor herhaalde opbouw van schulden: een gebrek aan financiële vaardigheden, life-events en intergenerationele armoedeoverdracht. Dat laatste verschijnsel gaat vaak gepaard met een kwetsbaar sociaal netwerk waarin schulden ‘gemeengoed’ zijn, constateren de onderzoekers.
Vernieuwing via pilots
Klanten een duurzame uitweg uit de schulden bieden vraagt dus om een intensieve inzet op het gebied van nazorg. De onderzoekers bestudeerden de praktijk bij de drie Kredietbanken en de zes gemeenten. Op verschillende plekken is sprake van vernieuwend beleid via pilots, om de nazorg op een hoger peil te brengen.
Voor beleidsmedewerkers bevat het onderzoek waardevolle observaties om de nazorg te verbeteren. Op basis van hun waarnemingen noteren de onderzoekers deze drie oplossingsrichtingen:
- Vaardigheden bijbrengen (leren budgetteren op de basisschool, leren je weg te vinden in inkomensondersteunende regelingen, volwassenen tools aanreiken om zelf hun financiën te kunnen beheren)
- Gedragsverandering bereiken (goed luisteren hoe de hulpvrager eraan toe is, werken aan motivatie en wilskracht, tijdig nieuwe stappen maken, lotgenotencontact organiseren)
- Samenwerking in de keten (wijkteams, vrijwilligers, maatschappelijk werk, en ook goede aansluiting op de informatiestroom vanuit vroegsignalering).
Inzet vrijwilligers
Verschillende kredietbanken werken al samen met vrijwilligers. Ook het eigen netwerk van de hulpvrager wordt ingezet. “Een voordeel hierbij is dat een familielid of vriend ook iets kan zien of signaleren wat iemand voor een vrijwilliger of professional (liever) verborgen houdt. Op slechtere dagen zal je een bekende eerder in vertrouwen nemen dan een hulpverlener”, schrijven de onderzoekers.
Daarnaast bepleiten zij landelijke aandacht voor schulden om schaamte weg te nemen, de inzet van ervaringsdeskundigen bij de begeleiding van mensen met schulden en een betere begeleiding in de aanloop naar een Wsnp-traject.
Meer informatie
Rapport Passende nazorg en voorkomen van terugval in schulden
