'Schuldsanering voorkomen óf helpen succesvol af te ronden'
Nieuw NVVK-lid werkt met professionals én vrijwilligers
Het nieuwste lid van de NVVK, De Regenboog Groep, is een wat atypische schuldhulpverlener. Hun professionals en vrijwilligers zetten zich vooral in om te zorgen dat er helemaal geen saneringstraject nodig is. Waar dat niet is te voorkomen staan ze mensen bij zodat ze een schuldhulptraject met succes kunnen afronden.
‘De Regenboog Groep werd 47 jaar geleden opgericht voor hulpverlening aan heroïneverslaafden’, vertelt directeur Hans Wijnands. ‘Dat bleef tot 2005 onze kerndoelgroep. Sindsdien zijn daar andere dak- en thuislozen bijgekomen. We hebben 9 inloophuizen waar mensen basale zorg kunnen krijgen zoals rust, schone kleren of een maaltijd. Daarna helpen onze maatschappelijk werkers ze verder met bijvoorbeeld een uitkering, maatschappelijke opvang of – in het geval van daklozen uit landen elders in Europa - repatriëring. Dan zijn er nog mensen die wel een huis hebben, maar informele zorg nodig hebben of hulp op het gebied van werk en ontwikkeling.’
Hans Wijnands, directeur De Regenboog Groep
Economisch daklozen
Bijzonder in de werkwijze van De Regenboog is dat ze niet alleen werken met 220 professionals, maar ook met 1.400 vrijwilligers. Samen bedienen die jaarlijks 6.200 mensen, waarvan er elk jaar 2.000 nieuw zijn. Schuldenproblematiek speelt bij veel van deze mensen een rol. Bijvoorbeeld bij de nieuwe doelgroep van economisch daklozen.
In Amsterdam melden zich wekelijks 20-25 mensen bij De Regenboog Groep die wel een baan hebben, maar toch om sociale of economische redenen op straat kwamen te staan. Dat kan door een scheiding zijn of door het verliezen van een gedeelde woning. Een nieuwe betaalbare woning vinden is heel moeilijk. De Regenboog Groep zorgt dan voor een (tijdelijke) woning en werkt daarvoor belemmerende factoren weg, waaronder beginnende schulden.
Laatste redmiddel
Dat gebeurt lang niet altijd met een saneringstraject, benadrukt Wijnands: ‘Het is goed dat er schuldsanering is, maar wij zien het als een laatste redmiddel en zetten meer in op preventie. 2.000 euro schuld is niet zo’n hoog bedrag, maar als je bijstand hebt leidt het al gauw tot steeds grotere problemen. Je kunt haast niet van mensen verwachten dat ze zo’n bedrag aflossen. Dat zet hun leven stil.’
‘Daarom bieden we ze binnen ons pilotproject ‘Uit ’t Krijt’ een deal: na onderhandeling met de schuldeisers betalen wij de schuld af met geld uit een fonds. In ruil daarvoor vragen wij ze te investeren in hun eigen ontwikkeling: bijvoorbeeld een opleiding of werk. We doen dat natuurlijk niet zomaar. We stellen strenge voorwaarden en blijven ze nog een jaar begeleiden. Er loopt nu een pilot van 2 jaar om te zien wat het effect van deze interventie op de lange duur is. Daar verwacht ik voor de zomer de resultaten van.’
Begeleiding door vrijwilligers
‘Een andere activiteit op het gebied van schulden: onze vrijwilligers begeleiden deelnemers een-op-een bij een aanvraag voor een schuldsanering via de Buurtteams van de gemeente. Ze gaan mee naar de schuldhulpverlener en vertalen de ingewikkelde opdrachten die ze daar krijgen in stap voor stap-instructies. Zo helpen ze iemand het traject vol te houden. Dat werkt heel goed: 70% van de mensen die het heel lastig vindt, kan het traject toch met succes afronden. Het is zo helpend als er iemand met je meekijkt en meedenkt. Iemand die echt voor jou gaat. Vrijwilligers hebben een andere positie en rol dan professionals. De doelgroep vindt het heel fijn om met gewone Amsterdammers in contact te zijn.’
Bubbels doorbreken
‘Voor vrijwilligers is het trouwens ook waardevol een jaartje met iemand mee te lopen die ze anders misschien nooit tegen zouden komen. Het verruimt hun blik; ze stappen uit hun eigen bubbel. Op een veilige manier, want ze zijn goed getraind en kunnen altijd terugvallen op een professional. Ik ben ervan overtuigd dat deze ontmoetingen tussen verschillende groepen bijdragen aan verbinding in de stad’, stelt Wijnands.
NVVK: kennis en netwerk
‘We hebben besloten lid te worden van de NVVK omdat dat helpt in de relatie met de overheid, schuldeisers en kredietverstrekkers. Je laat zien een betrouwbare partij te zijn. Bovendien willen we professionaliseren en de NVVK ontsluit voor ons kennis en een waardevol netwerk. Ik vind het goed dat we eerst een audit moesten doen. Als de drempel hoog is, is het lidmaatschap ook echt wat waard.
Bij de audit is vooral gekeken of we de juiste stappen zetten. Het proces staat nu op papier, wat ons heel transparant maakt. Ik heb begrepen dat de NVVK wel even moest nadenken of wij erbij pasten, met onze andere aanpak. Maar nu zijn ze blij dat we zijn toegetreden. Onze kijk op hoe je met schulden kunt omgaan past in de huidige trend om na te denken of schuldsanering wel altijd de beste oplossing is.’
'Preventiever en laagdrempeliger'
Wijnands: ‘Wij zien, bijvoorbeeld in de inloophuizen, mensen al lang voordat ze bij schuldhulpverlening in beeld komen. Daardoor kunnen we vroeg ingrijpen. We zetten die ervaring graag in om met de hele sector laagdrempeliger en preventiever te werken. Als we erin slagen bij nog kleinere schulden ook in beeld te komen en dan snel een oplossing te bieden, kunnen we veel zware en langdurige saneringstrajecten voorkomen.’
