Minister Weerwind neemt voorstel voor beperking beslag- en executierecht over

Beslagvrij bedrag beter beschermd

15 juni 2022

Banken incasseren niet maar verrekenen de betalingen (hypotheek, bankkosten, kredietverlening) die klanten moeten doen met de bankrekening van die klant. Dat is gemakkelijk en snel, als er tenminste saldo is. Zo werkt het verrekenrecht nu:

• Persoon A heeft betaalverplichtingen bij een bank. Hij heeft zijn betaalrekening bij diezelfde bank.
• De bank int het bedrag door ‘eigenbeslag’ te leggen op het saldo van A, ook wel verrekenen genoemd.
• Meestal is dit geen probleem. Maar wanneer de verrekening plaatsvindt bij een rekeninghouder in geldnood kan het ertoe leiden dat hij hierdoor zijn vaste lasten en levensonderhoud niet meer kan betalen
• Deze situatie leidt ertoe dat schulden zich kunnen opstapelen omdat A bijvoorbeeld energie, huur of zorgverzekering niet meer kan betalen.
• Daarmee functioneert het uitgangspunt niet dat bij beslaglegging er altijd een bedrag moet overblijven om van te leven.

Minister Weerwind, foto Martijn Beekman

Minister Franc Weerwind voor Rechtsbescherming werkte de afgelopen maanden aan een verzamelwet die enkele gebreken aanpakt in de wet die het beslag- en executierecht regelt. In een overleg met onder andere de ministeries van Justitie en Veiligheid en Sociale Zaken en Werkgelegenheid en de Nederlandse Vereniging van Banken heeft onze beleidsadviseur Ellen Hennekens de problemen rond het verrekenrecht en het beslagvrije bedrag aangekaart.

Verrekenrecht wordt begrensd

Het ministerie koerste oorspronkelijk aan op een totale afschaffing van het verrekenrecht. In overleg met de banken hebben we gepleit voor een gedeeltelijke afschaffing, omdat totale afschaffing erg nadelig uit zou pakken voor de banken en hun klanten. Het verrekenrecht is in de praktijk namelijk een laagdrempelige en goedkope incassoprocedure die (mits begrensd) prima functioneert.

Hoe werkt het verrekenrecht straks?

• Persoon A heeft betaalverplichtingen bij een bank en heeft zijn betaalrekening bij diezelfde bank.
• De bank kan het bedrag innen door ‘eigenbeslag’ te leggen op het saldo van A.
• Dit verrekenrecht mag toegepast worden zolang het een betaalverplichting van de lopende maand betreft.
• Lukt het niet om de vordering binnen de maand te verrekenen, dan mag deze daarna niet meer verrekend worden als het saldo op de rekening hierdoor daalt onder het beslagvrije bedrag.
• De bank moet dan op een andere manier de rekeninghouder ertoe bewegen om deze vordering te voldoen: via een herinneringsfactuur, een gesprek, een incassoprocedure of anderszins.
• Daarbij heeft de bank meteen de gelegenheid om de rekeninghouder te wijzen op de mogelijkheid van gemeentelijke hulp bij schulden.

Einde aan schrijnende situaties

Deze aanpassing maakt een einde aan de situatie dat hulpvragers die een oude schuld bij hun bank hebben, tegen een lege bankrekening aankijken zodra daar geld op binnenkomt. Dit leidt in de praktijk tot schrijnende situaties. De Nederlandse Vereniging van Banken was het onmiddellijk met ons eens toen we hen vroegen hier iets aan te doen. Door het verrekenrecht op deze wijze te beperken, blijven de voordelen van verrekenen behouden terwijl bestaanszekerheid een stuk beter beschermd wordt.

De bewuste aanpassing maakt nu deel uit van de verzamelwet. In de consultatie op de verzamelwet hebben we nogmaals onze vreugde uitgesproken dat deze aanpassing heeft plaatsgevonden.

Wet blijft in de praktijk te grof

Wel blijven we moeite houden met de beperkte wettelijke mogelijkheden om de beslagvrije voet individueel te verhogen. Die mogelijkheid is er, maar de betrokken persoon met schulden moet zelf aantonen dat dit nodig is. Voor sommige mensen met schulden is het praktisch onmogelijk om aan te tonen dat ze hun vaste lasten niet meer kunnen betalen. Denk hierbij aan ondernemers (zzp’ers en eenmanszaken). Dit blijft een pijnpunt.

‘Zet beslagvrij bedrag zo hoog mogelijk’

Vanwege het bovenstaande roepen we alle banken op om altijd het hoogst mogelijke beslagvrije bedrag te gaan hanteren. Dat doen we om de volgende redenen:

• Banken beschikken niet over de benodigde informatie om zelfstandig een op de klant aangepast beslagvrij bedrag te bepalen.
• Als een vordering niet helemaal betaald kan worden vanwege het beslagvrije bedrag kan de bank altijd terugvallen op andere incassomethodes.
• Deze aanpak voorkomt dat rekeninghouders aanvullende informatie bij banken moeten aanleveren, informatie die de banken ook weer moeten verwerken.
• Het voorkomt ook dat banken geld moeten gaan terugbetalen als achteraf blijkt dat de klant recht had op een hoger beslagvrij bedrag.
• De andere wijze van incasseren biedt banken bovendien een mooie gelegenheid om de klant te wijzen op de mogelijkheden van schuldhulp.

Lees onze complete reactie op het wetsvoorstel hier