Tijdens de workshop over het opvolgen van vroegsignalen gaat de discussie, onder leiding van Anja Tijdhof en Larissa Jongenelen van het programma Verbinden Schuldendomein van VNG Realisatie, al snel over een heet hangijzer: moet je voorrang geven aan hoge betaalachterstanden, om afsluiting of uitzetting te voorkomen? Of juist aan lage betaalachterstanden, om hoge achterstanden te voorkomen?  

Huisuitzetting voorkomen heeft in elk geval altijd prioriteit, concluderen de deelnemers, omdat dat zoveel problemen veroorzaakt. Anja Tijdhof geeft de tip dat gemeenten vaker eerst kunnen kijken of signaalpartners wel de verplichte sociale incasso hebben ingezet. Verder geldt: aanbellen vanwege een lage betaalachterstand roept weerstand op bij inwoners, weet ze. Daarom verhogen gemeenten het drempelbedrag soms naar 100 euro. Ook betere uitleg over vroegsignalering in de lokale krant en op sociale media kan weerstand bij inwoners wegnemen. 

Wat mag er allemaal? 

Welke informatie mag je eigenlijk gebruiken? Ga je te ver als je voorrang geeft aan een gezin omdat je in de Basisregistratie Personen (BRP) ziet dat er minderjarige kinderen zijn? Dat is niet zo: BRP-gegevens over de gezinssituatie mag je gebruiken. Een deelnemer vraagt zich af of je een signaalpartner mag vragen ‘of het nog zinvol is om het signaal op te volgen’. Tijdhof zegt van wel: ‘Dat is gewoon een check-vraag. En het signaal komt ten slotte ook van de signaalpartner.’ 

Bellen net zo effectief als bezoeken

Lokaal worden goede ervaringen opgedaan met Whatsapp for Business, vooral bij jongeren. Uit de monitor Vroegsignalering blijkt dat bellen net zo effectief is als huisbezoek. De aanwezigen denken dat dat te maken heeft met het coronajaar. Per wijk kan het verschillen of bellen of bezoeken effectiever is. Bij een huisbezoek zie je meer, maar in wijken met veel sociale controle is het niet wenselijk dat de buren een professional van de gemeente aan de deur zien staan.  

Brieven zijn het minst effectief, bij 1 gemeente leidt zelfs maar een half procent van de brieven tot contact. Veel gemeenten spelen wel met het middel: zij kiezen voor een andere kleur envelop, (handgeschreven) kaarten of het bijsluiten van een winkelwagenmuntje of pen om mensen nieuwgierig te maken.  

Roosendaal kijkt vooral naar matches en gedrag 

Melissa Sijstermans, maatschappelijk werker in Roosendaal en coördinator vroegsignalering van ‘DE-6 gemeenten’, vertelt hoe Roosendaal de prioritering aanpakt. ‘Het eerste criterium voor huisbezoek is: door matchen nagaan of er meerdere signalen zijn. Vervolgens kijken we naar gedrag. Als iemand al een brief kreeg en de achterstand loopt daarna toch op, dan gaan we bellen of op huisbezoek. Ook al is het nog steeds een laag bedrag.’  Als er ruimte over is worden er handmatig adressen toegevoegd op basis van de hoogte van het bedrag. Overigens komt bij het matchen volgens Sijstermans nog veel handwerk kijken. 

Beter een belletje dan een brief 

Bij het bellen hanteert Roosendaal 2 methoden: intensief bellen, dus 2 of 3 keer proberen of één keer bellen, gevolgd door een sms of mail. Ook één keer bellen geeft volgens Sijstermans al meer respons dan een brief. Wel wil Roosendaal experimenteren met enveloppen en kaarten. Andere gemeenten in het samenwerkingsverband testen juist e-mails, met wisselend effect.  

Vragen over prioriteren en opvolgen van vroegsignalen? Stuur ze naar schulden@vng.nl.  

Lees ook: 

Verslag landelijke bijeenkomst Vroegsignalering 30 mei: ‘Basis vroegsignalering is op orde, nu verder zoeken naar wat goed werkt’

Verslag workshop ‘huisbezoeken’ op landelijke bijeenkomst Vroegsignalering 30 mei: ‘Je kunt echt niet iedereen op huisbezoek sturen’