Beslagvrije voet gaat fors omhoog
Minimumloon gaat omhoog, pas vtlb bijtijds aan
Het minimumloon en de uitkeringen in het kader van de Participatiewet gaan per 1 januari met 10,14 % omhoog. Om ervoor te zorgen dat ook mensen in schuldregelingen (en vergelijkbare regelingen) hiervan profiteren, moet hun vrij te laten bedrag opnieuw berekend worden. Doe dat zo snel mogelijk.
Bij voorkeur zorg je voor een herberekening vóór 1 maart 2023. Haal je dat niet, dan adviseren we je te kiezen voor een tijdelijke verhoging van het vtlb in afwachting van de definitieve berekening.
Verhoging heeft grote gevolgen
De verhoging van het minimumloon heeft grote gevolgen voor mensen in schuldregelingen. Uitkeringen vanuit de Participatiewet stijgen mee met het minimumloon, en deze uitkeringen zijn op hun beurt de basis voor het berekenen van het Vrij te laten bedrag - het bedrag dat mensen minimaal nodig hebben om van te leven.
Het is voor mensen in schuldregelingen goed nieuws dat het vtlb omhoog gaat. Om ze er echt van te laten profiteren is het belangrijk om het vtlb zo snel mogelijk aan te passen. Doe je dat niet, dan is in het geval van schuldbemiddelingen en Wsnp-regelingen de kans groot dat de aflossingsverplichting hoger wordt en dus alleen de schuldeiser en niet de hulpvrager de verhoging ontvangt. Dat is uitdrukkelijk niet de bedoeling van deze maatregelen geweest.
Veel meer mensen krijgen toeslagen
Dat de Participatiewet-uitkeringen stijgen is op zichzelf niet bijzonder. Elk jaar wordt er geïndexeerd. De gevolgen voor het vtlb zijn meestal minimaal, waardoor het opnieuw berekenen van het vtlb niet meteen nodig is. Dat is dit jaar anders. Het verhogingspercentage is veel groter dan gebruikelijk. Daarnaast worden per 1 januari 2023 ook toeslagen aanzienlijk verhoogd, zoals de Huurtoeslag (HT), de Zorgtoeslag (ZT), het KindGebonden Budget (KGB) en de KinderOpvangToeslag (KOT). Ook de inkomensgrenzen om in aanmerking te komen voor deze toeslagen worden aangepast. De verwachting is dat 500.000 extra mensen recht krijgen op toeslagen.
Het bovenstaande heeft flinke gevolgen voor de beslagvrije voet, en dus voor het vtlb. In het vtlb zal in veel gevallen het onderdeel 'beslagvrije voet' veel hoger uitpakken, en daarnaast zullen er wijzigingen zijn in het nominale bedrag (het nominale bedrag bestaat uit bijtellingen waarmee rekening wordt gehouden met de specifieke situatie van de schuldenaar). Dat nominale bedrag zal soms lager worden (niet altijd overigens).
Het vtlb moet daarom in alle dossiers die voor 1 januari 2023 zijn opgestart opnieuw berekend worden, liefst voor 1 maart 2023, en met terugwerkende kracht. Voor mensen in Wsnp-regelingen is met Recofa afgesproken dat in alle dossiers de vtlb-berekeningen voor 1 maart 2023 zijn aangepast. Gezien het beperkt aantal dossiers in de Wsnp is de verwachting dat dit haalbaar is.
Het handmatig aanpassen van tienduizenden vtlb’s in de Msnp in verband met de gewijzigde normen en toeslagen per 1 januari 2023 is voor 1 maart waarschijnlijk niet haalbaar .
Stuur je hulpvragers een speciale brief
De NVVK, de VNG en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) adviseren je om al je hulpvragers in een Msnp-regeling via een brief te informeren over de aanpassing van hun Vrij te laten bedrag per 1 januari.
- Beschrijf in de brief duidelijk dat het vtlb per 1 januari omhoog gaat.
- Stuur de brief ook aan bewindvoerders, werkgevers, budgetbeheerders enzovoort.
- Vraag in deze brief alle gegevens op die wijzigen per 1 januari of die zijn gewijzigd sinds de laatste vtlb-berekening. Denk aan het huurbedrag bij een huurwoning, de ziektekosten-verzekeringspremie, toeslagen, kosten kinderopvang en (zo mogelijk) het inkomen per 1.1.2023. Vraag om dat wat niet beschikbaar is, zo snel mogelijk in januari aan te leveren.
Bereken het nieuwe vtlbbij voorkeur voor 1.3.2023 met terugwerkende kracht vanaf 1.1.2023. Lukt dat gezien de aantallen niet, hou dan de deadline aan van 31.5.2023.
Verhoog vtlb eventueel op voorhand
In afwachting van de definitieve berekening kan je het vtlb in alle gevallen tijdelijk verhogen. Ga uit van
- netto 90 euro voor een alleenstaande
- netto 130 euro voor een paar, ongeacht het kindertal
Als je hiervoor kiest, vermeld dit dan ook duidelijk in de brief die je gaat sturen. De cliënt/werkgever of beschermingsbewindvoerder kan in dat geval zelf het huidige vtlb met 90 euro (alleenstaande) of 130 euro (paar) verhogen en de aflossing daarop aanpassen.
Bedragen nog onder voorbehoud
Let op: de bedragen die we noemen zijn onder voorbehoud. In de loop van december testen we met behulp van de nieuwe vtlb-calculator of ze echt kloppen. Dan publiceren we een update, zodat je zeker weet met welke bedragen je per 1 januari het vtlb tijdelijk kunt verhogen.
Uiterlijk in de maand mei 2023 maar in ieder geval voor de uitbetaling van het vakantiegeld bereken je het vtlb met terugwerkende kracht tot 1 januari 2023. Eventuele tekorten of te veel betaalde bedragen kan je dan verrekenen met het vakantiegeld van mei 2023.
Geef kwetsbare groepen voorrang
Aan personen die zelf om een herrekening van het vtlb vragen kan je voorrang geven, zeker wanneer zij qua inkomen en beslagvrije voet in groep 3 vallen (inkomen zonder recht op toeslagen, uitgezonderd Kinderopvangtoeslag). Voor die groep zal de verhoging namelijk in veel gevallen hoger uitkomen. Daarom is het goed hen eerder te helpen. Je voorkomt daarmee dat er een probleem in het budget ontstaat.
Vragen? Karen Stoffels, NVVK
