Urgent voor klanten, veel impact voor schuldhulpverleners
Verhoging van het Vrij te laten bedrag: onderschat het niet
In december berichtten we al over de stijging van het minimumloon en de toeslagen per 1 januari 2023. Om hulpvragers ervan te laten profiteren moet je hun vrij te laten bedrag (vtlb) verhogen. Kredietbank Nederland (KBNL) is inmiddels begonnen met de voorbereiding van deze grote operatie. ‘Dit betekent voor alle schuldhulpverleners heel veel werk.’
Aanpassing van het Vtlb gebeurt normaal gesproken geruisloos. Recofa stelt in samenwerking met de Raad voor de Rechtsbijstand elk half jaar een nieuwe Vtlb-calculator samen. Die wordt opgenomen in de ICT-systemen van de schuldhulpverlenende organisaties, waarna ze een herberekening kunnen maken. Niet erg spannend, want het gaat vaak om marginale verschillen.
'Door afwachten doe je klanten tekort'
Deze keer is dat anders volgens Hans van der Meulen, directeur van KBNL. ‘Het effect is nu substantieel', zegt hij. De NVVK schat dat de maandelijkse verhoging gemiddeld uitkomt op € 90,- voor alleenstaanden en € 130,- voor gehuwden en samenwonenden. Van der Meulen: 'In een tijd van hoge inflatie en energiearmoede moeten mensen dat geld snel toebedeeld krijgen. Met wachten doen we als branche onze klanten tekort.’
Hans van der Meulen
De uitvoering kan pas starten als de wijziging geëffectueerd is en de informatie beschikbaar. Het is dus belangrijk om tijdig te starten met een inventarisatie. ‘Er moet bij een groot aantal klanten worden nagegaan of er iets verandert. Dat betekent voor alle schuldhulpverleners heel veel werk.’ Van der Meulen verwacht eind januari klaar te zijn met de voorbereiding van de uitvoering.
Kwetsbare doelgroepen
Beleidsmedewerker Onna Postma vertelt dat KBNL met kwetsbare klanten het eerst aan de slag gaat. 'Denk daarbij aan klanten die nu geen of gedeeltelijk recht op toeslagen hebben. Of klanten die geen recht hebben op huur-of zorgtoeslag, maar wel kindgebonden budget ontvangen. Het nieuwe VTLB kan voor beide groepen gunstiger uitvallen.'
Onna Postma
Onna Postma wijst erop dat de verhogingen van minimumloon en toeslagen niet alleen gevolgen hebben voor hulpvragers in het minnelijke traject, maar ook voor mensen in het wettelijke traject (Wsnp) en voor de berekening van het maximaal mogelijke loonbeslag door deurwaarders.
'Onderschat het niet!'
Van der Meulen heeft geen actueel beeld van hoe ver collega-kredietbanken en schuldhulpafdelingen van gemeenten nu zijn. Hij adviseert ze om de impact van de operatie niet te onderschatten: ‘Begin op tijd, maak goede selecties en zorg dat je weet waar je het over hebt. De impact is misschien nog niet makkelijk te overzien, waardoor het risico bestaat dat je er te luchtig over doet. De hoeveelheid werk per klant is globaal hetzelfde, en het belang voor de klant is groot. Het zou niet moeten uitmaken waar je woont hoe snel je kunt profiteren van het extra geld dankzij de verhoging van je Vtlb.'
Hij roept de NVVK op de operatie achteraf zorgvuldig te evalueren. ‘De meeste NVVK-leden zullen nu een eigen plan trekken en hier en daar zullen er vast dingen verkeerd gaan. Daar kunnen we allemaal van leren en een volgende keer ons voordeel mee doen. Misschien is het nog beter wanneer de NVVK met de leden een gezamenlijke aanpak ontwikkelt.’
Voor 1 conclusie van de evaluatie doet hij al een voorzet: ‘Recofa stelt de Vtlb-calculator begin januari beschikbaar. Kennelijk hebben we als schuldhulpverleners de neiging te wachten tot die calculator in de systemen beschikbaar is. Bij dit soort grote aanpassingen kan dat eigenlijk niet meer.’
Loop je tegen problemen bij deze operatie? Stel je vragen aan senior beleidsadviseur van de NVVK Judith van Geffen. We verzamelen ervaringen en gebruiken het resultaat om het onderwerp zonodig landelijk aan te kaarten.
