Dit blijkt uit de jaarrapportage 2022 van de monitor. De jaarrapportage is gebaseerd op de gecombineerde kwartaalrapportages van de monitor. Divosa en de NVVK zijn de monitor in maart 2020 gestart, toen nog onder de naam ‘Schuldhulpverlening gemeenten in coronatijd’. Doel was: een beeld vormen van de hoeveelheid financiële hulpvragen die tijdens de coronacrisis op gemeenten afkwamen. En om te monitoren of gemeenten de tijd en capaciteit hadden om hulp aan de inwoners te bieden.  

De verwachte golf bleef in 2020 en 2021 uit. Mede door het sluiten van loketten in de eerste lockdown periode was er juist sprake van een daling van het aantal aanvragen.  

Vanwege de stijgende (energie)prijzen en de beëindiging van de laatste coronasteunmaatregelen is de monitor vanaf 2022 voortgezet met een vast panel om zo de ontwikkelingen in de schuldhulpverlening nauwgezet te blijven volgen.  

Terug op niveau pre-corona

Ook in 2022 zien we dat een grote toename uitblijft, ondanks de gestegen prijzen. Sinds het 4e kwartaal van 2021 zit bij de deelnemende organisaties het aantal aanmeldingen voor schuldhulpverlening op hetzelfde niveau als in het 1e kwartaal van 2021, net voor corona. Gedurende 2022 is het aantal aanmeldingen elk kwartaal relatief stabiel gebleven. Ten opzichte van begin 2022 ligt het percentage aanvragen 2% hoger. 

Een mogelijke verklaring voor deze geringe stijging is het positieve effect van de ondersteuningsmaatregelen vanuit de overheid om de energierekening betaalbaar te houden (verlaging van de belasting, energietoeslag, en een energie-tegemoetkoming in november en december). Daarnaast weten we dat het jaren kan duren voordat huishoudens zich aanmelden voor schuldhulpverlening. Daarom zullen we de ontwikkelingen in 2023 blijven volgen.  

Nieuwe doelgroepen 

Hoewel de meeste ondervraagden zien dat de doelgroepen die zich hebben aangemeld voor schuldhulpverlening vergelijkbaar zijn met eerdere jaren, vallen er in 2022 drie groepen op. Dit zijn (ex-)ondernemers, jongvolwassenen (tot 27 jaar) en mensen met een baan die hun energierekening niet meer kunnen betalen. 

Deze laatste groep bestaat over het algemeen uit mensen die (preventief) komen vragen wat ze kunnen doen: 'Nooit eerder te maken gehad met schulden en nu waren ze aan het inleveren op spaargeld. Ze wilden tips over wat ze konden doen. Eigenlijk zijn er uit alle hulpvragen alleen informatie- en adviesgesprekken gekomen. Soms hebben we een budgetplan opgesteld samen met de klant en daarna konden ze weer verder', schrijft één van de deelnemers aan de monitor. Het is positief te zien dat deze groep voor advies de weg naar schuldhulp weet te vinden. 

Meer jongvolwassenen

Dat diverse organisaties een toename zien in het aantal jongvolwassenen die zich aanmelden voor schuldhulpverlening is zorgelijk. Ook uit andere onderzoeken wordt de financiële kwetsbaarheid van jongeren zichtbaar.  Bij navraag naar de uitdagingen om deze specifieke groepen goed te helpen gaf één van de organisaties aan dat die uitdaging vooral zit in het aansluiten bij de doelgroep. 'Het vraagt om een aanpak waarbij je durft af te wijken van reguliere werkprocessen, ondanks dat deze aanpak meer tijd en capaciteit kost.' 

Voor de NVVK is het reden om intensief kennis uit te gaan wisselen over schuldhulp voor jongeren.  

Schuldhulpverlening kan de aanmeldingen aan  

De schuldhulpverlening is in 2022 niet overbelast. Alle ondervraagde organisaties hadden nog voldoende capaciteit om de aanmeldingen te behandelen. Een deel, tussen de 15% en 30%, heeft zich dit jaar wel zorgen gemaakt over de toekomstige capaciteit. Dat is vooralsnog geen realiteit geworden. Gezien het gelijkblijvende aantal aanvragen is dit ook verklaarbaar.  

Over de Monitor Schulpverlening in onzekere tijden 

De monitor wordt samengesteld op basis van de inbreng van een vast panel van 16 organisaties, die samen meer dan 90 gemeenten representeren. De Monitor geeft een actueel beeld van de ontwikkeling van het aantal aanmeldingen in de schuldhulpverlening. Sinds 1 januari 2022 publiceren Divosa en de NVVK elk kwartaal de monitor Schuldhulpverlening in onzekere tijden. Het is een voortzetting van de monitor Schuldhulpverlening gemeenten in coronatijd.