Terugblik NVVK-studiemiddag schuldhulp ondernemers
Ondernemers weten schuldhulp niet te vinden
Wil je ondernemers met financiële problemen bereiken, dan moet je andere wegen bewandelen dan de reguliere, was de eensgezinde opvatting tijdens een tot de nok toe volle NVVK-studiemiddag ‘Schuldhulp ondernemers’. En het is urgent die wegen te vinden, want de verwachting is dat de schuldenproblematiek zal toenemen.
150.000 ondernemers in financiële problemen
Op dit moment zijn er ruim 250.000 ondernemers die coronaschulden hebben bij de overheid (vooral bij de Belastingdienst, UWV en RVO). Daarvan hebben er 100.000 moeite hun schulden terug te betalen. Zo’n 50.000 ondernemers hebben problematische schulden. En ongeveer 40.000 daarvan zijn persoonlijk aansprakelijk omdat ze zzp’er zijn, een eenmanszaak hebben of een vof. Door dwanginvordering zal de schuldenproblematiek zich de komende tijd gaan verbreden en verdiepen.
Lastig hulp accepteren
De ervaring is dat veel ondernemers met schulden het afbetalen uitstellen, zeker als het gaat om de coronaschulden, waar lange tijd coulant mee omgegaan is. Ze ondernemen ook liever, dan zich hiermee bezig te houden. Ze zijn gewend hun eigen problemen op te lossen, vinden het moeilijk hulp te accepteren of weten niet waar ze terecht kunnen. Ze hebben vaak te kampen met meer problemen dan alleen financiële, en hebben in veel gevallen geen geld voor professionele adviseurs.
Ander DNA
Ondernemers hebben geen natuurlijke neiging hun heil te zoeken bij de gemeente, ze zien op tegen de bureaucratie en haken snel weer af als ze drempels ervaren. Ze vinden zichzelf een ander type mens dan de ambtenaar. Of dat altijd klopt, en of de gemeente hen niet kan helpen, valt te bezien, maar feit is dat ze de reguliere routes voor schuldhulp niet snel bewandelen. En dat is jammer, want er zijn veel ondernemers die de hulp goed kunnen gebruiken nu bijvoorbeeld schulden uit de coronatijd moeten worden terugbetaald, zoals de uitgestelde belastingverplichtingen.
Specifieke deskundigheid hulpverleners
Het begeleiden van ondernemers met financiële problemen is vanwege de fiscale en bedrijfsmatige aspecten een maatje complexer dan de hulp aan individuen en vraagt specifieke deskundigheid. Zo moet je kunnen beoordelen wanneer schulden problematisch zijn en geen onderdeel van de normale bedrijfsvoering, aangezien ondernemers ook financieel risico moeten kunnen nemen. Daarvoor moet je zo nodig de boekhouding op orde (laten) brengen en een levensvatbaarheidsonderzoek doen. En misschien moet je wel adviseren te stoppen met de onderneming. Want hoewel in toenemende mate geprobeerd wordt faillissement te voorkomen, is stoppen soms de beste optie. En dat is best lastig voor ondernemers.
Eigen plek voor ondernemers
Het helpt als je een laagdrempelig ‘loket’ hebt, speciaal voor ondernemers, zo bepleitte Bruno Tideman, de door het kabinet aangestelde aanjager voor de aanpak problematische schulden bij ondernemers. Hij gaf een sneak preview van de bevindingen en aanbevelingen die hij binnenkort aanbiedt aan ‘Den Haag’.
Zorg voor een herkenbare plek waar ondernemers hun problemen kunnen bespreken met hulpverleners die de ondernemerswereld kennen. Die bij voorkeur zelf ondernemersbloed hebben en de weg naar de juiste hulpverlening weten. Waar ze zo vaak terecht kunnen als nodig of wenselijk is en ze ook begeleid kunnen worden om meer financieel zelfredzaam te worden. En waar een warme overdracht gedaan kan worden naar passende en deskundige hulp.
Succesvolle aanpak in Utrecht
Tarik Koptagel en Gert Jan Jansen op de Haar van de Gemeente Utrecht bieden met ‘Ondernemer Centraal’, zo’n laagdrempelige plek waar succesvol hulp aan ondernemers wordt geboden. Het is een initiatief van de gemeente en werkt met coaches die zelf ondernemer zijn (geweest). Met de ondernemer wordt een toekomstgesprek gevoerd, de problemen worden snel in kaart gebracht, en er wordt op maat hulp ingezet. Er is ook budget om diensten in te kopen die de ondernemer op specifieke onderdelen verder kunnen helpen. Het is bedoeld voor alle ondernemers die een steuntje in de rug nodig hebben, niet alleen voor ondernemers met problematische schulden. ‘Ondernemer Centraal’ gaat actief op ondernemers af en heeft In 2,5 jaar tijd zo’n 2.500 toekomstgesprekken gevoerd.
De cijfers in Utrecht zijn indrukwekkend: per ondernemer zijn de kosten voor de begeleiding rond de 1.500 euro, en de maatschappelijke opbrengsten 15.000. Ze werken nu alleen nog in de regio Utrecht maar zijn van plan om het concept landelijk uit te rollen.
NVVK-Pilot Saneringskrediet voor Ondernemers
Ook saneringskredieten bieden ondernemers de optie om snel schuldenzorgvrij door te gaan, maar gemeentes zien de keuze voor saneringskredieten voor deze groep als risicovol vanwege de vrees dat deze niet worden afbetaald. Judith van Geffen en Gaby van Loon van de NVVK nodigden de aanwezigen uit om dossiers aan te melden voor de Pilot Saneringskrediet voor Ondernemers. In deze pilot staat het Waarborgfonds Saneringskredieten borg voor 100 dossiers. Zo kan worden onderzocht wat de risico's zijn en voor welke doelgroep het saneringskrediet passend is. Alle soorten ondernemers kunnen meedoen, ook ondernemers met hoge schulden die een hoog krediet nodig hebben. Het kost de gemeente niets, want het Waarborgfonds Saneringskredieten staat garant.
Samenwerking met Belastingdienst
Cock Roovers, Maryam Roshanmal en Eric Smit van de Belastingdienst legden uit hoe de Belastingdienst omgaat met ondernemersdossiers als het gaat om betalingsregelingen of saneringsvoorstellen. Ze gingen in gesprek met de financiële hulpverleners in de zaal over hoe ze invloed kunnen uitoefenen op een snellere afhandeling en hoe de onderlinge samenwerking beter vorm kan krijgen.
Warme doorverwijzing en Vroegsignalering
In het panel, waar ook Boris Wielinga van Over Rood, Jannie van den Berg van Geldfit Zakelijk en Japke Kaastra van ING aanschoven, werden ervaringen en aanpakken gedeeld over het succesvol bereiken en helpen van de ondernemers met schulden.
Zo vergroot je het bereik door relaties aan te knopen met allerlei partijen die contact hebben met ondernemers. Bijvoorbeeld met deurwaarders, de KvK, boekhouders en ondernemersverenigingen. Zij kunnen problemen signaleren en warm doorverwijzen naar passende hulpverlening. Ook de Belastingdienst kan warm doorverwijzen. Nog effectiever zou Vroegsignalering door de Belastingdienst kunnen zijn, zo bepleitte een aantal panelleden.
Taal en de kracht van herhaling
En last but not least, op taal letten helpt ook: spreek eerder over betaalachterstanden dan over schulden. En realiseer je dat de hulpvragers minimaal 7 keer iets moet zien of horen over de mogelijkheden voordat zij in beweging komen. Terugkerende communicatie via verschillende kanalen is het devies!
