Overslaan en naar de inhoud gaan

‘Gemeenten krijgen betere en completere cijfers over armoede en schuldhulp’

Dataproject DDAS met CBS klaar voor de start

‘Gemeenten krijgen betere en completere cijfers over armoede en schuldhulp’

14 oktober 2024

Het landelijk dataproject DDAS (Data Delen Armoede en Schulden) is klaar om te starten. Alle 342 gemeenten worden benaderd om aan te sluiten zodat ze met DDAS kunnen werken. ‘DDAS zorgt voor efficiëntere gegevensuitwisseling en minder handmatige uitvragen.’

Sinds begin dit jaar is Saskia Schrijver namens de NVVK nauw betrokken bij DDAS. Voor NVVK-leden is meedoen aan DDAS een van de voorwaarden die horen bij het lidmaatschap.

Saskia Schrijver: ‘Mijn expertise zit in data-analyse, projectcoördinatie en ik ken de wereld van de schuldhulpverlening. DDAS kan zo maar gezien worden als een zoveelste project om een datasysteem binnen de gemeentelijke schuldhulpverlening op te zetten, maar het is anders.’ 

Doe op dinsdagmiddag 19 november mee aan de online informatiesessie over DDAS. Meld je hier aan

Wat is er anders aan DDAS? 

‘Dit dataproject is volledig is ingebed in de wereld van schuldhulpverlening, waarbij alle relevante partijen betrokken zijn, waaronder Divosa, VNG en CBS. We werkten als projectteam de afgelopen drie jaar intensief samen, ook met softwareleveranciers, en zorgden ervoor dat DDAS goed aansluit op alle aspecten van schuldhulp.' 

Saskia Schrijver vierkant

Saskia Schrijver

'Maar het belangrijkste verschil is dat armoede- en schuldhulpcijfers straks automatisch met het CBS worden uitgewisseld. We hoeven niet meer handmatig verschillende uitvragen te doen en we krijgen betere en completere cijfers. Het is niet zo dat gemeenten sneller cijfers krijgen, ze krijgen wel meer inzicht in doorlooptijden en achtergrondkenmerken van doelgroepen.’ 

Welke gegevens wil DDAS van gemeenten hebben? 

‘Het gaat om basale informatie, zoals de datum van aanmelding en het intakegesprek. Met het CBS kunnen we achtergrondkenmerken van de hulpvrager op BSN-niveau uitwisselen, zoals het type huishouden. Ook wordt procesinformatie verzameld, bijvoorbeeld of er een saneringskrediet is verstrekt en of er begeleiding heeft plaatsgevonden. Een belangrijke aanvulling is dat DDAS voor het eerst op landelijk niveau inzicht biedt in doorlooptijden van schuldhulptrajecten, wat we nu nog missen. Verder wordt er gekeken naar demografische kenmerken, zoals het aantal jongeren dat zich aanmeldt.’

Wat is DDAS? 

In het project DDAS (Data Delen Armoede en Schulden) werken NVVK, Divosa, VNG en CBS samen om periodiek geautomatiseerd gegevens beschikbaar te krijgen over armoede en schulden in Nederland. Het project startte in 2022 en zit inmiddels in de implementatiefase. Het CBS verzamelt en analyseert de data en maakt er statistieken van om een betrouwbaar landelijk beeld te krijgen van de schulden- en armoedeproblematiek en de ontwikkelingen daarin. Op dit moment is het belangrijk om van alle 342 Nederlandse gemeenten goedkeuring te krijgen om contactgegevens door te geven aan CBS. 

Doel van DDAS is om door efficiënte gegevensverzameling en -uitwisseling armoede en schulden in Nederland effectiever aan te pakken. Betrokkenen bij de schuldhulpverlening krijgen sneller een completer beeld van de hulp die aan een inwoner wordt geboden. Dit maakt het mogelijk om problemen vroegtijdig te signaleren en gerichter hulp te bieden, wat uiteindelijk leidt tot betere resultaten in de aanpak van armoede en schulden. Het DDAS-project is onderdeel van de Basisdienstverlening.

Dezelfde termen en definities

De basis voor de uitvraag van data bij alle Nederlandse gemeenten is het NVVK-model voor schuldhulpverlening. In de eerste fase van het project is er intensief geïnvesteerd in het duidelijk krijgen welke gegevens van hulpvragers gemeenten, samenwerkingsverbanden en bijvoorbeeld kredietbanken verzamelen en hoe ze deze uitvragen. Saskia Schrijver: ‘We hebben heel veel vragen op ze afgevuurd, zoals hoe registreren jullie bepaalde zaken, om daarmee een beeld te krijgen van hoe het informatiemodel eruit moet komen te zien. Dit zorgt ervoor dat alle betrokkenen dezelfde termen en definities gebruiken.’ 

Gemeenten gebruiken momenteel verschillende webapplicaties of een eigen zaaksysteem voor het beheren van schuldhulpgegevens. Hoe gaan jullie daarmee om? 

‘Daarin zit inderdaad een grote uitdaging, er zijn nogal wat andere systemen. Het is fijn als gemeenten willen kijken welk gedeelte van het informatieproces in een ander systeem staat. Hoe kunnen we die gegevens op dezelfde manier eruit krijgen? Wat betreft zaaksystemen: die sluiten niet direct aan op de standaarden van DDAS, wat betekent dat gemeenten zelf moeten kijken hoe ze deze systemen kunnen koppelen aan de nieuwe gestandaardiseerde manier van werken. Daarover willen we in gesprek gaan en kijken hoe we gemeenten kunnen ondersteunen.’

Kred'it, Stratech, Onview, Smart FMS of Innovadis? 

Maak je als gemeente of schuldhulporganisatie gebruik van software van Kred'it, Stratech, Onview, Smart FMS of Innovadis? Deze leveranciers zijn aangesloten bij DDAS en zullen hun software aanpassen om de nieuwe manier van gegevensuitwisseling mogelijk te maken. 

Schrijver: ‘DDAS zorgt voor efficiëntere gegevensuitwisseling en minder handmatige uitvragen, wat gemeenten tijd en kosten bespaart. Daarnaast zal het een volledig en actueel inzicht bieden in schuldhulpverlening, wat helpt bij het vormgeven van effectiever beleid. Door standaarden te gebruiken kunnen gemeenten hun gegevens vergelijken met andere gemeenten, wat waardevolle inzichten oplevert.’ 

342 contactadressen gezocht 

Inmiddels zit het DDAS-project in de implementatiefase. In januari 2025 staat de eerste gegevens-upload door gemeenten aan het CBS op de planning. Op dit moment worden er daarvoor 342 contactadressen (e-mailadressen) geworven van betrokkenen bij de gemeentelijke schuldhulpverlening. Half december volgt een bericht van het CBS aan deze gemeenten met instructies voor de gegevensaanlevering.

Divosa en VNG over DDAS 

Anna van der Schors (Divosa)‘Het informatiemodel is nu klaar en dat betekent dat we weten welke gegevens we willen verzamelen en hoe we dat gaan doen. De volgende stap is dat de softwarepartijen zorgen dat gemeenten de gewenste gegevens uit hun systeem kunnen halen. En gemeenten moeten volop mee gaan doen. Dit is een cruciale stap, want zonder dit alles kunnen we de uniforme gegevensuitwisseling niet waarmaken.'

anna_van_der_schors-2820

Anna van der Schors

'Ik hoop dat we over vijf tot tien jaar terugkijken en zeggen: ‘Dit hebben we maar mooi voor elkaar gekregen'. Tegen die tijd zullen we betrouwbare gegevens over de schuldhulpverlening in Nederland als vanzelfsprekend beschouwen.’ 

Arjen Brienen (VNG): ‘Tot nu toe baseren we onze inzichten vooral op vragenlijsten die door medewerkers van gemeenten worden ingevuld. Met DDAS kunnen we eindelijk werken met de echte gegevens uit de administraties van gemeenten. Dit is essentieel om een betrouwbaar en nauwkeurig inzicht te krijgen in de stand van de schuldhulpverlening.'

Arjen Brienen

Arjen Brienen

'De VNG vertegenwoordigt alle 342 gemeenten. Omdat gemeenten een centrale verantwoordelijkheid hebben in de schuldhulpverlening, is het voor ons belangrijk om deze gegevens goed in kaart te brengen. DDAS geeft ons de mogelijkheid om dit op een betrouwbare manier te doen, in samenwerking met het CBS. Het CBS kan de schuldhulpgegevens combineren met data die zij al hebben, zoals informatie over huishoudens en armoede. Dat levert inzichten op die we eerder niet hadden en is een enorme stap vooruit.’

Doe op dinsdagmiddag 19 november mee aan de online informatiesessie over DDAS. Meld je hier aan