CJIB-noodstop stimuleert stap naar schuldhulp
Wie een CJIB-boete niet kan betalen, voorkomt verhoging door zich te melden bij de gemeentelijke schuldhulp. Daarmee stimuleert minister Dekker mensen met schulden om hulp te zoeken bij hun gemeente.
Dekker heeft vanuit zijn ministerie van Rechtsbescherming gereageerd op een verzoek van de Tweede Kamer om stapeling van boetes tegen te gaan. Daarvoor heeft hij nu de 'Noodstopprocedure' afgekondigd. De afgelopen maanden heeft de NVVK in een werkgroep advies gegeven over de vormgeving. Om ervoor te zorgen dat de procedure aansluit op onze convenanten met onder andere het CJIB, wordt nu nog de laatste hand gelegd aan de convenanttekst waarin de noodstopprocedure opgenomen is. Om die reden is de invoering van de Noodstopprocedure vastgesteld op 1 april.
Noodstop: uitbreiden graag
Als NVVK zijn we blij met de aankondiging van de minister, maar wat ons betreft mag de werking ervan snel uitgebreid worden naar andere overheidsschuldeisers. Daarbij denken we in eerste instantie aan de Belastingdienst. Als meer overheidspartijen hun incassomaatregelen opschorten zodra iemand zich heeft gemeld bij de schuldhulp, geeft dat schuldrust bij hulpvragers. Dat vergemakkelijkt het werk van schuldhulpverleners en vergroot de kans op een succesvolle schuldregeling.
Hulp zoeken bij gemeente
"Mijn verwachting is dat mensen vaker en makkelijker kunnen worden bewogen om hulp te zoeken bij hun gemeente en dat geldelijke sancties uiteindelijk beter worden betaald", schrijft Dekker in een toelichtende brief aan de Tweede Kamer.
"Met deze nieuwe procedure snijdt het mes aan twee kanten. Het straffende karakter van boetes blijft overeind staan. Maar we bieden mensen ook een kans om met schuldhulpverlening hun leven weer op de rails te krijgen”, aldus Dekker op de website van het CJIB.
Eigen initiatief noodzakelijk
De noodstop-procedure begint bij het eigen initiatief van de persoon die een boete kreeg en die niet kan betalen. Die moet zelf contact zoeken met het CJIB om 4 maanden uitstel te krijgen. Meldt de betrokkene zich in die vier maanden bij de gemeentelijke schuldhulp, dan kan de uitstelperiode met maximaal 8 maanden verlengd worden. Deze route vraagt dus actie van de persoon die in de schulden zit en daardoor niet kan betalen. Of dit in de praktijk gaat werken, zal onder andere afhangen van de manier waarop aan mensen met schulden verteld wordt dat deze mogelijikheid bestaat.
Wetswijziging noodzakelijk
Minister Dekker stelt de noodstopprocedure behalve voor Wahv-boetes (Wet administratiefrechtelijke handhaving verkeersvoorschriften) ook open voor strafrechtelijke geldelijke sancties (schadevergoedingsmaatregelen, geldboetes en ontnemingsmaatregelen). Voor de laatste categorie biedt het Wetboek van Strafrecht al mogelijkheden voor uitstel, voor Wahv-boetes geldt dat de wet eerst veranderd moet worden.
Toch kan de noodstop al per 1 april ingaan, aldus Dekker. "Vooruitlopend op genoemde wetswijziging wordt vanaf die datum beleidsmatig ervaring opgedaan met de noodstopprocedure. Dit betekent dat mensen er vanaf 1 april 2020 een beroep op kunnen doen".
Eerlijk en fatsoenlijk
In de talkshow Op1 lichtte minister Dekker de procedure toe. "Een boete moet betaald worden, vind ik. Maar steeds moet je kijken: hoe doen we dat op een eerlijke en fatsoenlijke manier", aldus Dekker. "Als je in de schulden zit, en het is uitzichtloos en de rekeningen stapelen zich op, en je wilt misschien wel betalen maar je kunt niet betalen, dan moeten we die mensen ook eerst even helpen om te zorgen dat ze hun leven en hun rekeningen weer een beetje op orde krijgen."
"Boetes kunnen vrij snel over de kop gaan. Daar zit natuurlijk een idee achter: als ik een verkeersboete krijg omdat ik door het rode licht rijd of ik zit te bellen achter het stuur, dan moet je een straf krijgen. Daar zijn we streng op. En als je dan niet binnen 8 weken betaalt, komt er 50 % bovenop. Dat werkt heel erg goed, daarom betalen heel veel mensen die boete erg snel."
In juni 2018 stuurde Dekker een brief aan de Tweede Kamer waarin hij liet zien hoe mensen reageren op boetes en aanmaningen van het CJIB. Daaruit blijkt dat verhogingen aanvankelijk inderdaad effectief zijn, maar dat bij een tweede aanmaning minder dan 20 % van de mensen alsnog betaalt:
Makkelijke manier
Dekker bij Op1: "Als je niet kúnt betalen wordt het een ander verhaal. Wat we daarvan zeggen is: je moet dan eigenlijk op een vrij makkelijke manier kunnen zeggen: ik kan niet betalen, en ik ben bereid hulp te zoeken bij de gemeente. Want dat is dan wel een voorwaarde. Want als je niet kunt betalen moet je dat ook kunnen bewijzen. En als je een boete niet kunt betalen zijn de problemen vaak ook groter, dus dan is het ook goed om die hulp te zoeken.
Dan kan het bij het CJIB ook tot een jaar verlengd worden. Zo heb je de tijd om met de overheid en met andere schuldeisers betalingsregelingen af te spreken. Dat is voor iedereen beter: voor de schuldenaar, en ook voor degene die nog geld tegoed heeft, want die heeft dan de kans dat hij nog iets van zijn vordering terugziet", aldus Dekker tegenover de Op1-presentatoren Tijs van den Brink en Giovanca Ostiana.
