'Vorm Taskforce toeslaggedupeerden en creëer investeringsfonds Sociaal domein'
Reactie NVVK-voorzitter Marco Florijn op de Troonrede
De NVVK roept de regering ertoe op meer te investeren in het sociaal domein en in het oplossen van financiële problemen van mensen. Dat is hard nodig. Zo voorkomen we dat de gezondheidscrisis een armoedecrisis wordt. En herwinnen we het vertrouwen van inwoners.
We zijn blij met de stappen die het kabinet vandaag op Prinsjesdag bekendmaakte om de gevolgen van de coronacrisis te verzachten. Het voorgenomen beleid getuigt van visie en zicht op structurele oorzaken van armoede en schulden. Maar is het voldoende?
Vertrouwen beschadigd
Het vertrouwen van Nederlanders in de overheid heeft een forse deuk opgelopen. De Koning sprak in de troonrede: “(…) De regering realiseert zich hoe cruciaal in het publieke domein het vertrouwen is in het handelen van de overheid zelf. De overheid moet naast mensen staan, niet tegenover mensen. Daarom (…) is de regering er alles aan gelegen de gedupeerde ouders in de toeslagenaffaire snel te compenseren. Investeren in de kwaliteit van de publieke dienstverlening blijft noodzakelijk”.
Dat is een niet mis te verstane oproep om hierin vaart te maken. Want hoe gaat het tot nu toe? Al een half jaar werkt de Belastingdienst aan herstel van fouten gemaakt vanuit de Toeslagenregeling en vanwege mogelijk onwettige risicoprofilering bij de belastinginning. Het resultaat tot op heden is ronduit mager.
Ernstige problemen
Verklaringen hiervoor zijn institutioneel en ambtelijk. De dienst lijkt te werken aan het oplossen van de problemen van de dienst, niet die van de burger. Terwijl mensen soms zeer ernstig in de problemen zitten! Tot nu toe zijn er veel te weinig van hen adequaat geholpen. Van ons aanbod om lokale hulp te organiseren maakte de Belastingdienst tot nu toe geen gebruik.
Dat vinden we een gemiste kans. Juist omdat gemeenten en schuldhulpverleners in dienst van gemeenten ervaring hebben met het bieden van toekomstperspectief aan inwoners roept de NVVK nu op om te komen tot een landelijke Task Force Toeslaggedupeerden. Met gemeentelijke meldpunten voor mensen in de problemen. Met maatwerk-oplossingen uitgevoerd door ervaren schuldhulpverleners. Met compensatie die gericht is op een financieel stabiele toekomst. Met schuldsanering en een nieuwe start. Om snel weer perspectief te bieden. Waarbij we beginnen met het verhaal van de gedupeerden, en niet bij het verhaal van het systeem.
Investeer in het sociaal domein
De NVVK bepleit verder een fors investeringsfonds voor het sociaal domein. Een landelijk Waarborgfonds voor saneringskrediet wordt al gerealiseerd. Hulde daarvoor. Dat fonds biedt een oplossing voor financiële problemen van mensen met problematische schulden. Maar daarmee zijn we er nog niet.
We weten dat veel mensen zich schamen voor geldproblemen en schulden. Daarom bereiken we veel mensen niet. De problemen bij de Belastingdienst helpen niet om de stap naar de overheid te zetten en daar hulp te vragen. Het institutionele wantrouwen is groot.
Hulp levert geld op
Daarbij laat de businesscase in de schuldhulpverlening zien dat er maatschappelijk gezien enorm veel geld wordt uitgegeven aan het proberen te innen van oninbare vorderingen. Dat kan een stuk efficiënter. De praktijk wijst uit dat het oplossen van problematische schulden besparing betekent op zorgkosten, Wmo, jeugdzorg. Op dit moment wordt het sociaal domein teveel gezien als kostenpost, en te weinig als investering in de toekomst van mensen.
Onze oproep: scheldt schulden eerder gedeeltelijk kwijt als de maatschappelijke kosten niet meer in verhouding staan tot de waarde van de vordering. Geef daarin als overheid het goede voorbeeld aan de overige schuldeisers. Biedt vervolgens wie dat nodig heeft begeleiding. Zo kort als kan, en zo lang als nodig.
Aanpakken geldzorgen verdient meer
Extra inzet op het oplossen van schulden en het vroeger vinden van mensen kost geld. Daarin kan een Investeringsfonds voor het sociaal domein voorzien. De middelen ervoor zijn er. Geld lenen kost de overheid geen geld, maar levert vanwege de negatieve rente geld op. Als we kunnen investeren in de economie, in vergroening en in het klimaat, werkgelegenheid en infrastructuur moeten we dat ook kunnen in het sociaal domein: onderwijs, welzijn, gemeentelijke gezondheidszorg en het voorkomen en aanpakken van geldzorgen.
De Troonrede benoemt de 800 miljoen voor buurthuizen, sociale werkvoorziening, culturele instellingen en veilige verkiezingen. Dat klinkt als een enorm bedrag, maar het zal veel te weinig blijken om fouten uit het verleden en de gevolgen van de coronacrisis goed aan te pakken. Het sociaal domein verdient meer.
Marco Florijn, voorzitter NVVK
