Samen met schuldeisers schulden oplossen
Haarlem 150e gemeente die Collectief Schuldregelen invoert
Begin januari ondertekende Haarlem het contract voor Collectief Schuldregelen. Kort daarvoor omarmde de gemeente de inzet van saneringskredieten en het Schuldenknooppunt al. Haarlem wil op deze manier samen met schuldeisers inwoners met schulden sneller grip geven op hun schulden - en dus op hun leven.
Haarlem is schulddienstverlener voor alle gemeenten in Zuid-Kennemerland (circa 230.000 inwoners). Door een relatief hoog percentage vermogende inwoners melden zich minder mensen met problematische schulden aan dan in andere regio’s. Dat is voor de gemeente Haarlem geen reden het beleid rond bestaanszekerheid minder serieus te nemen, zegt projectleider Schulden en minima Corinne Visser. Sinds 2021 is het speerpunt van het schuldenbeleid om inwoners meer kans te bieden op een schuldenvrije toekomst.
Sneller je leven oppakken
Tot voor kort werkte Haarlem uitsluitend met schuldbemiddelingen. Een tijdrovend proces van schuldenoverzichten krijgen, dossiers compleet maken en afloscapaciteit berekenen. ‘Zo zakelijk, alsof het over dingen gaat. in plaats van inwoners met schulden weer op weg helpen in de maatschappij’, zegt Visser.
Dat kan beter, vindt ze. In 2017 werd voor jongeren met problematische schulden al het project NewFuture opgezet: jongeren kregen saneringskredieten aangeboden dankzij een speciaal fonds. Daardoor kunnen ze hun leven veel sneller oppakken. Viel een jongere het ene jaar nog totaal buiten de boot, dankzij het saneringskrediet deed hij het andere jaar een opleiding tot buschauffeur. In datzelfde jaar vond hij een baan.
Voorbereidingen treffen
Die versnelling gunt Haarlem nu ook andere inwoners. Vorig jaar werd dat voorbereid door een contract met Kredietbank Nederland te sluiten en de software aan te passen. Haarlem pakte ook direct aansluiting op het Schuldenknooppunt mee en startte vervolgens een traject om Collectief Schuldregelen in te voeren. Want nog niet alle grote landelijke schuldeisers zitten in het Schuldenknooppunt.
Tegelijkertijd bereidde de gemeente de medewerkers voor op de nieuwe werkwijze: het inzetten van ‘saneringskredieten tenzij’ en veel aandacht voor de klantcasus en voor maatwerk. ‘We gaan voor een saneringskrediet, ook bij een gescheiden moeder die misschien nog een opleiding afrondt en daarna mogelijk iets meer gaat verdienen’, aldus Visser. ‘Het is fantastisch als ze daar direct zelf profijt van heeft.’
De gemeente wil blijven streven naar een akkoord van alle schuldeisers. Wanneer daarvoor het aanbieden van schuldbemiddeling in plaats van een saneringskrediet nodig is, heeft dat de voorkeur. Zo voorkomt de gemeente dat hulpvragers door haar beleidskeuze sneller de Wnsp in moeten.
Motiveren en coachen
De nieuwe manier van werken is efficiënter, maar dat betekent niet dat de formatie wordt verkleind. Door de efficiëntieslag van Collectief Schuldregelen kunnen de consulenten meer doen waarvoor ze zijn opgeleid en getraind: het begeleiden van de klant. Ook hebben ze meer tijd om schuldeisers te benaderen die nog niet meedoen met Collectief Schuldregelen.
Visser krijgt wel eens de vraag hoe je na het toekennen van een saneringskrediet de klant kunt blijven motiveren om te werken aan financieel duurzaam gedrag. Maar juist doordat er sneller schuldenrust is, heeft een consulent meer gelegenheid om inwoners te begeleiden naar een toekomst met grip op hun inkomsten en uitgaven. Visser verwacht dat de afbetaling van saneringskredieten ook goed zal verlopen. ‘We zien bij jongeren al hoe geweldig ze het krediet zelfs in coronatijd weten af te lossen.’
Nazorg en preventie
Wat niet verandert is de nazorg door budgetcoaches. Zij blijven inwoners in het laatste jaar van de schuldregeling en een periode daarna helpen om steeds meer geldzaken zelf te regelen. ‘Want we willen de inwoners natuurlijk niet weer terugzien met schulden’, benadrukt Visser. Diezelfde coaches doen overigens ook aan vroegsignalering bij betaalachterstanden bij de gemeentelijke zorgpolis, zijn vraagbaak bij geldzorgen, geven preventielessen en verzorgen de cursus Grip op geld.
Haarlem is vorig jaar al voorzichtig met de eerste saneringskredieten gestart. Een van de dossiers uit december was drie weken later al rond. Dat is volgens Visser goud waard. ‘Die snelheid motiveert iedereen. Het is ook heel fijn voor de inwoners om eerder te weten waar ze aan toe zijn. Perspectief is zo belangrijk. De gemeente zelf profiteert er ook van. Vooral van de efficiëntieslag die het Schuldenknooppunt met zich meebrengt: veilig, snel en zonder fouten communiceren, waardoor alles meteen goed in de systemen staat.’
Schuldeisers meekrijgen
Haarlem wil in 2022 de omslag naar saneringskredieten maken. De komende tijd staat daarom in het teken van het meenemen van lokale schuldeisers - vaak woningcorporaties - in de nieuwe ontwikkelingen. Soms kan Haarlem daarbij profiteren van het voorwerk in andere gemeenten. Zo kent corporatie Ymere de methode van collectief geregelde saneringskredieten al uit Amsterdam. Visser: ‘Andere schuldeisers moeten we nog overtuigen van de voordelen van het saneringskrediet. Kijk, je loopt hoogstens een keer wat euro’s mis als iemand meer gaat verdienen. Als dat al meer afloscapaciteit oplevert, vanwege de armoedeval. De voordelen wegen wat ons betreft zwaarder: je kan het dossier snel sluiten en je boekjaar afronden.’
Visser is blij dat de houding van veel private partijen veranderde door de aandacht voor maatschappelijk verantwoord ondernemen en door het werk van SchuldenlabNL. ‘Steeds meer schuldeisers beseffen dat schuldenproblematiek iets is wat ze samen met de overheid moeten oppakken. Of het nu gaat om vroegsignalering of om een schuldregeling. Ik hoop dat de NVVK dat besef ook gebruikt om meer schuldeisers hun schouders onder het Schuldenknooppunt te laten zetten. Dat kan het NVVK Arrangement aantrekkelijker maken voor meer gemeenten.’
Ook Collectief Schuldregelen of aansluiten op het Schuldenknooppunt? Neem contact op met ons Serviceteam.
