Soms heeft iemand na een jaar schuldenrust wél ondersteuning nodig
Nazorg bij saneringskredieten: hou een vinger aan de pols
Direct bij het rondkomen van een saneringskrediet beoordelen of iemand het voortaan zelf redt blijkt soms te vroeg. Daarom besloten schuldhulpverlener Rianda Kelder en haar collega’s in de gemeente Hollands Kroon om iedereen met een saneringskrediet regelmatig te bezoeken. Om te controleren of de aflossingen goed lopen, maar ook om te vragen of iemand echt geen extra hulp nodig heeft.
Hollands Kroon doet er alles aan om mensen met schulden goed en vlot te helpen. Er is binnen 1-2 weken na aanmelding een brede uitvraag tijdens een huisbezoek. Daarna zorgt Hollands Kroon snel voor een schuldregeling, onder meer door bij een deel van de klanten Collectief Schuldregelen in te zetten. Vanwege de snelle schuldenrust heeft een saneringskrediet de voorkeur. ‘Tot voor kort ging het daarna zo’, zegt Kelder. ‘Nadat er een algeheel akkoord was bereikt, gingen we op huisbezoek om te vragen of mensen nog meer ondersteuning nodig hadden. Dan kreeg je vaak te horen: Ik red het wel, de aflossing is gewoon een vaste last. Ik heb eigenlijk geen hulp meer nodig. Dat accepteerden we dan ook. Wel drukten we mensen op het hart om vooral contact op te nemen als de gemeente ergens bij zou kunnen helpen.’
Vervallen in oud gedrag
Toch bleek dat sommige mensen na een tijd weer in beeld kwamen door vroegsignalering of doordat ze een afbetaling misten bij de Kredietbank. ‘Blijkbaar waren ze nog niet voldoende geholpen. Ondanks de schuldenrust kunnen mensen toch een betaling missen, omdat ze even vergeten dat ze nog in een schuldregeling zitten. Dat kan gebeuren, ze hebben jaren in een patroon van schulden gezeten en het is moeilijk je gedrag te veranderen. Maar het is wel belangrijk dat we er bovenop zitten en bijsturen. Anders kan de stress weer toenemen, waardoor het betaalgedrag steeds verder verslechtert.’
Een dip na een jaar
Kelder had de laatste tijd toevallig te maken met een paar klanten bij wie die dip na een jaar kwam. Ze kan niet goed verklaren waarom dat dan pas gebeurt. ‘Het waren juist ideale klanten, gemotiveerd, als je informatie vroeg had je het een uur later al in je mailbox. Als de controle wegvalt, gebeurt er blijkbaar toch iets met ze. Na afloop waren ze heel streng voor zichzelf en vonden dat ze stom waren geweest. Soms landt de schaamte en het besef dat ze in een schuldregeling zitten blijkbaar pas als mensen wat langer schuldenrust hebben en uit de overlevingsmodus komen. Dan blijken ze toch wel psychische hulp nodig te hebben. Of er komen gezondheidsproblemen aan het licht die ze willen aanpakken en waarbij ze hulp nodig hebben.’
3 jaar lang contact houden
Daarom heeft Hollands Kroon begin dit jaar besloten de keuze of mensen nog ondersteuning willen niet meer bij henzelf te laten. ‘We vertellen mensen als ze de stukken ondertekenen dat ze 3 jaar aan ons vastzitten’, zegt Kelder. ‘In het begin is de nazorg eens per kwartaal, later kan dat minder worden, afhankelijk van hoe goed het met iemand gaat. Maar dat moet zich nog uitkristalliseren, de nieuwe aanpak is pas net gestart.’
Een huisbezoek geeft inzicht
Hoe ziet de nazorg eruit? ‘Het contact is bij voorkeur in de vorm van een huisbezoek, eventueel afgewisseld met videobellen. Als je bij iemand thuis komt, krijg je volgens Kelder een beter beeld. ‘Je ziet of ze het huis op orde hebben, of er ongeopende post ligt. Mensen zijn zelf vaak ook toegankelijker.’
‘De schuldhulpverlener vraagt bij elke afspraak de dagafschriften op. En zeker als dan blijkt dat het niet goed gaat, komen er ook andere dingen aan bod. De brede intake moet je af en toe herhalen: 'we hebben toen gezegd dat u geen geestelijke ondersteuning nodig hebt. Nu heeft het kunnen landen, hoe zit het nu?' Soms zeggen mensen dat het toch begint te knagen, en dat ze het nu wel fijn vinden met iemand te praten.’
Gesprekken horen bij het traject
De mensen die Kelder tot nu bezocht, vinden het fijn dat ze niet worden losgelaten en hebben baat bij de gesprekken. ‘Het is nog niet gebeurd dat iemand niet wil meewerken aan een afspraak of geen dagafschriften wil tonen. Mocht dat gebeuren dan moeten we nog nadenken wat de consequenties zijn. Ik denk dat het helpt dat mensen vooraf weten dat de gesprekken erbij horen.’ Er is besloten om de afspraken daarover in een apart plan van aanpak voor de nazorg vast te gaan leggen.
'In de gesprekken gaan we ook in op de situatie na het schuldtraject, zeker in het derde jaar', zegt Kelder. ‘Dan vragen we: wat ga je doen met het geld dat je overhoudt als je heb afgelost? Wat vind je belangrijk, wat zijn je spaardoelen?’ Sommigen hebben wel wat budgetcoaching nodig, zeker als bewind of budgetbeheer afloopt.'
Laat mensen niet te vroeg los
Kelder vindt het belangrijk dat er landelijk meer aandacht komt voor nazorg en juicht het toe dat de NVVK er ook steeds meer op wijst. ‘We moeten mensen tijdens het saneringskrediet nooit loslaten, al kan de frequentie van de bezoeken per persoon verschillen. Gisteren belde ik een klant: ik ben in de buurt, zal ik even langskomen? Dan hoor je toch weer dingen die iemand anders niet uit zichzelf zou vragen.’ Kortom: het is belangrijk om contact te houden.
Heb jij ook voorbeelden van goede nazorg? Deel ze met ons! Mail je verhaal naar info@nvvk.nl.
