Lucien Blaas werkt sinds 2019 bij de afdeling Inkomensondersteuning van de gemeente Zwolle. Als senior behandelt hij onder andere moeilijke vraagstukken en juridische kwesties. ‘Ik zit niet dagelijks meer in de spreekkamer. Alleen bij speciale gevallen waar de normale schulddienstverlener strandt. Dan ga ik kijken of ik ergens een impasse kan doorbreken.'

Dubbelrol 

Zo is hij vaak betrokken bij dwangakkoordprocedures, ook tegen lokale overheden. ‘Bij vorderingen die de gemeente op een inwoner heeft gaat het bijvoorbeeld om onterecht ontvangen uitkeringen. Dan heeft de gemeente een dubbele rol. Aan de ene kant de zorgplicht om een inwoner een financieel gezonde toekomst te geven. Aan de andere kant de taak van de gemeente om onterecht ontvangen gelden terug te vorderen, waarbij de wetgeving bepaalt dat de gemeente niet mee mag werken aan een minnelijke regeling. Ook al is zo’n vordering soms door onwetendheid ontstaan, bijvoorbeeld doordat mensen niet de juiste weg kunnen vinden om inkomsten op te geven. Dan moesten we een heel administratief proces voor een minnelijke regeling opzetten terwijl we van tevoren al wisten dat de gemeente daarmee niet mag instemmen. En dan een dwangakkoordprocedure opstarten om de collega van de afdeling Inkomen de tools te geven om alsnog akkoord te gaan. Samen op het fietsje naar de rechtbank was bijna onovermijdelijk.’ 

Lucien Blaas, senior schulddienstverlener Zwolle

Maatwerk 

Zwolle week in sommige gevallen al af van die wettelijke bepaling. ‘Als iemand een vordering krijgt vanwege fouten uit onkunde moet je gewoon maatwerk leveren. Er zijn legio mogelijkheden voor burgers om te verdwalen in de wet- en regelgeving. Gelukkig is artikel 60c van de Participatiewet gewijzigd. Vanaf november 2021 is de bevoegdheid ontstaan voor gemeenten om medewerking te verlenen aan minnelijke schuldregelingen, tenzij er sprake is van opzet of grove schuld. Dat biedt de invorderaar meer mogelijkheden om een beslissing te nemen. Mensen komen hier pas als hun situatie al heel problematisch is. Vaak is er al beslag gelegd, Mensen hebben al niet veel, moeten daar zelfs nog een deel van afdragen. Hoe langer dat duurt, hoe langer er deurwaarders aan de deur staan, hoe langer die stress aanwezig is en er geen kans is op herstel.’  

Wil je meer weten over het NVVK-Convenant Lokale Overheid? Op donderdagmiddag 2 juni van 14.00-15.00 uur vertellen we je er alles over in een online bijeenkomst. Meld je snel aan!

Vertraging leidt tot meer uitval 

Blaas: 'Als een gemeentelijke vordering een belemmering bleek, moesten we naar een oplossing zoeken. Eerst stabiliseren of een jaar aflossen en daarna kijken of er mogelijkheden er zijn tot afkoop. Dan ging er een periode overheen voordat we daadwerkelijk tot schuldregelen kwamen. Soms is er al beslag gelegd op de uitkering. Dat hef je niet zomaar op door te zeggen: wij zijn je collega's van Schulddienstverlening, stop dat maar. En hoe langer het duurt, hoe groter de kans dat mensen dat niet volhouden. Er is niet voor niets ooit bepaald dat 3 jaar het maximum is dat iemand op het bestaansminimum kan leven.’ 

'In principe akkoord'

Met het convenant zegt de gemeente in principe akkoord te gaan met het schuldregelvoorstel van een schuldhulpverlener. Blaas: ‘Dat scheelt enorm veel werk. Steeds reageren naar weigeraars, nogmaals vragen: 'weet je zeker dat je niet akkoord gaat', vervolgens een verzoekschrift opstellen en de gang naar de rechtbank om te krijgen wat iedereen wil. Het convenant geeft je veel meer ruimte om je zorgplicht goed uit te voeren. Je hebt dan geen patstelling meer tussen belangen aan de ene en de andere kant.  

De echte fraudegevallen moeten we natuurlijk niet op dezelfde manier behandelen. Die tenzij-verhalen zorgen er juist voor dat je ook met elkaar in overleg kan gaan: dit is nou zo’n uitzondering, en waarom dan?  En hoe kunnen we daar dan weer mee omgaan? Het maakt casussen zinvoller om te bespreken.’ 

Sneller een oplossing

 Het convenant zal het gesprek in de spreekkamer met een klant die een vordering van de gemeente heeft veel makkelijker maken, denkt Blaas. ‘Je hoeft iemand minder voor te bereiden op de mogelijkheid dat de gemeente een schuldregeling zal blokkeren. Het voornaamste voordeel is dat je een inwoner sneller een oplossingsrichting kan geven. Het begint er al mee dat maatregelen als beslag even een halt toegeroepen worden. Dat geeft dan een pauze, een afkoelingsmoment.' 

Niet naar de rechter

Het convenant bespaart soms de gang naar de rechter voor een dwangakkoord. De rechtbank is volgens Blaas altijd spannend voor een hulpvrager. ‘Die spanning of het ja of nee is, of je je verhaal wel goed kan overbrengen… Als je begeleiding goed is en je schulhulpverlener meegaat naar de rechtbank, dan verminder je dat gevoel wel, maar er zal altijd spanning zijn. En als de rechtbank de weigering van de schuldeiser redelijk vindt, gaat de minnelijke schuldregeling niet door. Dan gaan we het Wsnp-traject in en om toegelaten te worden begint het verhaal weer van voren af aan.’ 

Blaas noemt het convenant daarom een uitkomst. ‘Je zegt daarmee: het is onze intentie om de burger te helpen. Je biedt een oplossingsrichting in plaats van de burger vanuit hetzelfde gemeentehuis met hetzelfde briefpapier enerzijds te willen helpen en anderzijds tegen te houden in zijn ontwikkeling.’

Doe mee aan webinar

Wil je meer weten over het NVVK-Convenant Lokale Overheid? Op donderdagmiddag 2 juni van 14.00-15.00 uur vertellen we je er alles over in een online bijeenkomst. Meld je snel aan!