In april pleitten de NVVK en Amsterdam, Den Haag en Eindhoven met steun van het CJIB bij minister Schouten voor de ontwikkeling van een Landelijke Schuldpauzeknop. Met die knop krijgt iemand met schulden de mogelijkheid schuldeisers, deurwaarders en incassobureaus tijdelijk op afstand te houden.

Een werkgroep met de eerdergenoemde partijen heeft op basis van alle bestaande initiatieven bij gemeenten uitgetekend hoe het ideale concept-proces eruitziet. Daarbij werden wat vragen en variabelen benoemd. De werkgroep is er in 3 verschillende sessies over in gesprek gegaan. Wat zijn de bevindingen?

Oefenen in perspectieven tijdens de workshop 'Landelijke schuldpauzeknop' op het NVVK Nazomercongres

Perspectief hulpverleners: overzicht, geen extra rompslomp 

Hulpverleners denken dat het nieuwe proces het (schuld)hulpverleningstraject een stuk makkelijker zou maken. Ze zouden dan in een eerder stadium iets voor de inwoner kunnen doen. Ze vragen wel om een duidelijk (wettelijk) kader zonder extra administratieve rompslomp.

De hulpverleners vinden ook dat er niet te veel tijd moet zitten tussen het gebruik van de Pauzeknop en het hulp zoeken van de inwoner. Het moet niet te vrijblijvend zijn om van dit signaal gebruik te kunnen maken, want dan is er risico op misbruik. Verder pleiten ze voor 1 portaal waar een inwoner de stand van zaken kan opvragen. Met bijvoorbeeld een kleurcode voor de fase waarin je zit: groen, oranje of rood.

Perspectief hulpvragers: tijd om alles op een rijtje te zetten + een luisterend oor 

(Toekomstige) hulpvragers zijnblij dat er wordt gewerkt aan een Landelijke Schuldpauzeknop en dat ze bij die ontwikkeling betrokken worden. Ze zijn er positief verrast over dat ook schuldeisers mee wilden denken over een beter proces. Inwoners denken dat de schuldpauzeknop echt helpt om rust te krijgen. Ze krijgen er de tijd door om alles op een rijtje te zetten ‘voordat je in de echte schuldhulp komt’. Aande andere kant ‘blijft het probleem wel boven je hangen’, zeggen ze.

Sommige inwoners vinden het fijn als ze de knop samen met de hulpverlener kunnen indrukken.Dan voelen ze zich er niet zo alleen voorstaan. Zeker als de schuldhulpverlener echt luistert en ze niet van het kastje naar de muur stuurt.Er zijn ook inwoners die liever hebben dat de hulpverlener het voor ze doet, of die juist liever zelf de knop willen indrukken. Ook dan is het belangrijk om het ondersteuningstraject wel samen vorm te geven en te doorlopen. 

Perspectief schuldeisers: een uniform proces en duidelijke voorwaarden 

Veel schuldeisers hebben zelf al mogelijkheden om mensen met schulden in een vroeg stadium te kunnen helpen. Daarom is het voor individuele schuldeisers minder noodzakelijk om toe te werken naar een landelijke pauzeknop. Maar ze beseffen dat het voor de inwoner en voor het collectief wel een toegevoegde waarde kan hebben. 

Zo’n landelijk initiatief moet volgens de schuldeisers uniform zijn, met duidelijke afspraken over wie de knop kan indrukken. Ze zien als voordeel van de knop dat je er vroeg bij bent. Ze spreken wel liever van 'pauze' dan van 'schuldenrust', want dat geeft beter weer dat het tijdelijk is. Deurwaarders gaven aan dat de pauze voor mkb-bedrijven wel nadelig kan zijn, die kunnen zelf betalingsproblemen krijgen. Schuldeisers willen net als schuldhulpverleners en inwoners de schuldpauze waar nodig ook weer uit kunnen zetten.  

De schuldeisers komen met creatieve ideeën, zoals een potje bij de gemeente voor de eerste betalingen. En ze denken aan voorwaarden als: eerst toeslagen aanvragen om voldoende inkomen te hebben, en meteen starten met de begeleiding. 

Hoe nu verder? 

De contouren van de Landelijke Schuldpauzeknop zijn door de gesprekken duidelijker geworden. De werkgroep gaat deze uitkomsten in vervolgsessies verder uitwerken en knopen doorhakken bij tegenstrijdige wensen. Het doel is om volgend jaar een eenvoudige versie van de pauzeknop (een zogenoemd 'minimaal levensvatbaar product' dat het mogelijk maakt te ervaren hoe het idee werkt) te lanceren. Die versie kan dan getest worden door de eerste gemeenten en schuldeisers.