Praktijkverhalen: schuldregelen met woningbehoud, hoe doe je dat?
Rudi wil zijn koophuis houden - maar heeft 40.000 euro schuld
Wat doe je als een hulpvrager flinke schulden heeft maar ook een eigen woning met (waarschijnlijk) overwaarde? Aandringen op verkoop van de woning lijkt dan logisch. Zo kan immers geld vrijgemaakt worden voor het aflossen van schulden. Toch leidt verkoop van de woning vaak tot nieuwe problemen. Misschien is aansturen op verkoop toch niet de beste optie? In een korte serie vertellen we praktijkverhalen waarin woningbehoud mogelijk (b)leek.
Casus 1: Op zoek naar een hypotheek voor een hypotheekvrije woning
Wat doe je als schuldhulpverlener in de volgende situatie? In een erg verwaarloosd huis zonder hypotheek woont Rudi. Hij is een alleenstaande man met een schuldenlast van 40.000 euro. Rudi leefde jarenlang van zijn vermogen, totdat dit opraakte. Hij probeerde een hypotheek af te sluiten op de overwaarde van de woning, ter overbrugging naar zijn AOW. Dat lukte echter niet, omdat hij geen inkomen had. Daardoor ontstonden in hoog tempo schulden, bovenop bestaande schulden.
Voor een halfjaar kon Rudi een participatiewet-uitkering krijgen, waarbij de uitkerende instantie wél een krediethypotheek vestigde op de woning. Nu leeft hij van een AOW-uitkering. Zijn schulden aflossen lukt hem niet. Is er een oplossing mogelijk?
Situatie: 40.000 euro schuld
In het voorjaar van 2021 klopt Rudi aan bij de afdeling schuldhulpverlening van de gemeente, die zijn situatie beoordeelt. Rudi weet niet hoe hij zijn schulden nog moet aflossen. Zijn enige bezit waarmee dat zou kunnen is zijn woning.
Schuldhulpverlening overweegt om een schuldbemiddeling te starten. Dat geeft Rudi hopelijk de tijd om een hypotheek af te sluiten, passend bij zijn AOW-uitkering. Daarmee kan hij vermoedelijk in één keer al zijn schulden aflossen. Toch is er ook aarzeling over het starten van een schuldbemiddeling: dit leidt tot een nieuwe BKR-melding en daar is Rudi mogelijk niet mee geholpen.
Vraagstuk: een hypotheek afsluiten?
Ondertussen begint de tijd te dringen. Zolang Rudi geen schuldregeling treft óf een hypotheek afsluit, kan een ongeduldige schuldeiser beslag leggen op zijn woning. Dan zit hij dieper in de problemen. Het alternatief – verkoop van de woning – ziet Rudi niet zitten. Hij woont alleen en is voor zijn sociale leven afhankelijk van de buurt waarin hij woont. Dat netwerk wil hij niet kwijtraken.
Een ingeschakelde hypotheekadviseur gaat op zoek naar een financier die wil helpen, maar stuit direct op twee BKR-meldingen die het afsluiten van een hypotheek tegenhouden. Schuldhulpverlening vraagt een fonds aan om deze achterstanden te betalen, zodat de adviseur verder kan. Omdat de verwachting is dat de totale schuldenlast volledig afbetaald kan worden door de overwaarde van de woning in te zetten, komt het gelijk behandelen van de schuldeisers niet in het geding. Het afsluiten van een kleine hypotheek blijkt echter lastiger dan gehoopt.
Oplossing: schuldenvrij
Uiteindelijk is het de bank waar Rudi al jarenlang bankiert die bereid is om mee te denken. Zowel de waarde van de woning – ondanks de verwaarloosde toestand – als het inkomen van Rudi zijn voldoende voor het afsluiten van een hypotheek. Daarmee kan hij eindelijk zijn schulden aflossen. Sterker nog, de verstrekte hypotheek is hoog genoeg om óók de hypotheekadviseur te betalen, de PW-krediethypotheek af te lossen, het fonds terug te betalen én een potje over te houden waarmee hij zijn huis kan opknappen. Wel adviseert Schuldhulpverlening Rudi om zich, voor de zekerheid, ook in te schrijven voor een sociale huurwoning.
Tips voor de schuldhulpverlening
- Wordt het verstrekken van een hypotheek belemmerd door een of meerdere BKR-noteringen, terwijl inkomen én woningwaarde wel mogelijkheden bieden: onderzoek of je die hindernis op een verantwoorde manier kan wegnemen.
- De ‘eigen’ bank heeft zorgplicht voor haar klant, ook als deze nog geen specifiek product zoals een hypotheek heeft. Probeer dus eerst en vooral met de éigen bank of hypotheekverstrekker (als die er wel is*) tot een oplossing te komen.
- Je kunt er ook voor kiezen om als gemeente/kredietbank zélf een lening te verstrekken, met het huis als onderpand door hier hypotheek op te vestigen. Dit kan een alternatief zijn voor financiering door een commerciële geldverstrekker.
Gebruik in dat geval ook de Schakel!-afspraken met geldverstrekkers, gemaakt om samenwerking in een MSNP-traject te bevorderen.
Meer weten & vragen
Lees ook onze pagina 'Schuldhulp aan woningbezitters'. Daar vind je algemene informatie, en onder het kopje 'Casus van de maand' vind je een eerdere casus die we publiceerden.
Heb je een vraag over woningbezit en schulden? We hebben voor NVVK-leden sinds enige tijd een speciale Vraagbaak Hypotheken, waar je casussen aan voor kunt leggen. Doe er je voordeel mee!
