316.000 euro schuld, 35.000 euro overwaarde

Bertus, Jenny en Daan willen hun koophuis houden. Kan dat?

19 april 2023

Bertus, oud-ondernemer in de financiële sector, heeft een schuld van ruim 3 ton. Samen met zijn vrouw Jenny en hun verstandelijk beperkte zoon Daan woont hij in een koopwoning met tenminste 35.000 euro overwaarde. Dat biedt kansen voor het deels aflossen van zijn schulden. Maar vanwege zijn inwonende zoon wil Bertus per se niet verhuizen. Kan schuldhulpverlening hem helpen?

316.000 euro schuld

Aan het wijkteam vertelt Bertus dat hij 4 schuldeisers heeft. Bij 2 ervan heeft hij een schuld van elk ongeveer 13.000 euro. Daarnaast is er bij 2 banken in totaal 290.000 euro schuld.

De schulden zijn grotendeels een gevolg van financiële problemen in zijn onderneming eind jaren ‘90. Samen met zijn vrouw en hun volwassen zoon Daan woont Bertus in een koopwoning met een WOZ-waarde van 296.000 euro. De hoofdsom van de hypotheek is 315.000 euro. Volgens een eerste schatting is de marktwaarde van het huis 350.000 euro of hoger. Bertus en zijn vrouw leven van een AOW-uitkering en er ligt beslag op hun inkomens. Daan krijgt een Wajong-uitkering en werkt daarnaast een aantal uur per week. Hij betaalt mee aan de boodschappen.

'Jammer, overwaarde te hoog'

De wijkteammedewerker doet een eerste toets bij het team schuldhulpverlening. Het team verwacht dat Bertus en Jenny hun woning zullen moeten verkopen. Volgens de schuldhulpverlener was inzetten op woningbehoud een serieuze optie geweest als de overwaarde van de woning maximaal 30.000 euro was geweest. Maar met de verwachte hogere overwaarde geeft de schuldhulpverlener hen weinig kans van slagen.

Bertus benadrukt dat Jenny en hij de verkoop van hun woning koste wat het kost willen voorkomen. Ook vertelt hij dat er geen regelmatig contact is met de schuldeisers. En omdat zijn gezin iedere maand kan rondkomen van de beslagvrije voet, heeft hij genoeg reden om geen schuldhulptraject te willen starten. Een onbevredigend besluit. Dit echtpaar tot het einde van hun leven op beslagvrije voet laten leven kan toch niet de beste oplossing zijn?

Gedwongen verkoop dreigt

Experts uit het Schakel!-samenwerkingsverband – met daarin zowel hypotheekverstrekkers als schuldhulpverleners - bespraken deze casus. Ze zien nog steeds volop mogelijkheden om schuldenvrij te worden zónder woningverkoop. Niets doen noemen ze de slechtste optie. En als een kleinere schuldeiser beslag legt op de woning– een reële mogelijkheid – moet Bertus daar óók op reageren. Zodra een bank een op te leggen executie moet overnemen van de beslaglegger, zijn er weinig tot geen uitwegen meer…

Welke uitwegen zijn er nog?

Allereerst blijft er de mogelijkheid dat alle schuldeisers akkoord gaan met een minnelijke regeling. Diverse geldverstrekkers constateren direct dat zélfs als de overwaarde te gelde gemaakt wordt, het om een ‘druppel op de gloeiende plaat’ gaat: amper 10% van de totale schuld wordt daarmee afgelost. Daarop doorduwen levert dus minimaal voordeel op.

Er is nog niet in kaart gebracht wat de huidige woonlasten zijn. Kunnen deze verlaagd worden door de hypotheekvorm aan te passen? En wat zijn de reële woonlasten wanneer Bertus, Jenny en Daan verhuizen? Trouwens, hoe zit de huidige hypotheek in elkaar? Kan daar geld uit vrij gemaakt worden om te compenseren voor de verwachtte overwaarde? Of kan de bank kleinere schulden overnemen, annuïtair of lineair, op een voor het gezin betaalbare manier? Minstens zo belangrijk is de vraag of de hypotheekverstrekkende bank ook een van de schuldeisers is? Als dat zo is levert dat direct een ander gesprek op. Dan heeft de bank weinig baat bij verkoop.

Wsnp met woningbehoud

Lukt een minnelijk traject niet, dan kan Bertus zelfs na toelating tot de Wsnp de verkoop van zijn woning voorkomen. Sowieso kan hij altijd nog uitstappen als de Wsnp-bewindvoerder beslist dat woningverkoop voor de schuldeisers gunstiger is dan behoud. Bertus behaalt dan geen schone lei, maar de situatie van zijn gezin verslechtert ook niet ten opzichte van nu.

En er zijn nóg onorthodoxere opties: in een Wsnp-traject wist de gemeente Den Haag woningverkoop alsnog te voorkomen. De Wsnp-bewindvoerder berekende wat de Wsnp de schuldeisers zou opleveren. Voor dit bedrag verstrekte de gemeente een lening, terug te betalen door de klant. Die kon in zijn woning blijven en behaalde desondanks een schone lei.

Weinig te verliezen, alles te winnen

Samengevat: volgens de experts heb je als klant in deze situatie weinig te verliezen en alles te winnen. Bertus doet er daarom goed aan om met een ervaren schuldhulpverlener te onderzoeken of het kwartje zijn kant op kan vallen. Wél doet hij er verstandig aan zich ook te oriënteren op betaalbare – en gezien de beperking van de zoon – passende vervangende woonruimte. Eventueel met hulp van de gemeente. Al was het maar voor Daan, die na het overlijden van Bertus en Jenny ook woonruimte nodig zal hebben.

Tips voor schuldhulpverleners

• Doe niet te snel aannames, maar onderzoek de totale situatie.
• Leg zo snel mogelijk contact met de hypotheekverstrekker om de mogelijkheden te onderzoeken.
• Wees je daarbij bewust van de zorgplicht van banken: ook voor banken is het aansturen op verkoop meestal niet de gewenste uitkomst.
• Informeer de hulpvrager goed over de (on)mogelijkheden in een schuldhulptraject.
• Geef aan wat de gevolgen van 'niets doen' kunnen zijn. Vooral als beslag op de woning dreigt. Overtuig de hulpvrager ervan dat hij dit moet zien te voorkomen
• Zelfs na toelating tot de Wsnp kun je als hulpverlener nog ondersteunen in woningbehoud, uiteraard mits dat financieel haalbaar is. Bijvoorbeeld door een lening te verstrekken, al dan niet met de woning als onderpand.

Ben je onzeker over de mogelijkheden voor een specifieke inwoner: gebruik de NVVK Vraagbaak Eigen woning! De hypotheken-experts van Kredietbank Den Haag denken graag met je mee.