NVVK-inbreng in Den Haag

Tweede Kamer wil socialere incasso en snellere schuldhulp

24 mei 2023

Sneller uit de schulden

NVVK-directeur Geert van Dijk was op 17 mei deelnemer aan een Ronde Tafel-gesprek in de Tweede Kamer over het onderwerp 'Sneller uit de schulden'. Vooraf leverden we ook een 'position paper' aan waarin we schetsten hoe mensen volgens de NVVK sneller uit de schulden kunnen komen. Van Dijk pleitte onder andere voor een bestuurlijke overeenkomst tussen Rijk en gemeenten zodat overal in Nederland hulpvragers op hulp van dezelfde kwaliteit kunnen rekenen. Op dit moment loopt het aanbod aan financiële hulpverlening nog te sterk uiteen, vinden we. Wanneer er geen overeenkomst tot stand komt, is aanvullende regelgeving op de Wgs wat de NVVK betreft ook een optie.

Midden: NVVK-directeur Geert van Dijk tijdens het Ronde Tafel-gesprek

Ook vroegen we de Kamer om te zorgen voor een wettelijk kader voor de Landelijke Schuldpauzeknop die we ontwikkelen: een signaal naar alle schuldeisers waarmee incasso tijdelijk wordt stilgelegd en er tijd is voor een regeling.

Gegevensuitwisseling in het schuldendomein

NVVK-bestuurslid Dick van Maanen sprak op 20 april de vaste Kamercommissie voor Sociale Zaken toe over gegevensuitwisseling in het armoede- en schuldendomein. Hij legde uit tegen welke beperkingen financiële hulpverleners oplopen in het uitwisselen van gegevens met bijvoorbeeld wijkteams. Deels zijn ze op te lossen met betere voorlichting. Maar ook voor goede nazorg leveren wettelijke regels beperkingen op. Sommige schuldeisers laten ook terughoudendheid zien om gegevens te delen die nodig zijn om schulden te regelen.

NVVK-bestuurslid Dick van Maanen

Van Maanen, ook bestuurslid van stichting Schuldenknooppunt, benadrukte de belangrijke rol die het Schuldenknooppunt kan hebben om snel en veilig gegevens uit te wisselen. Wanneer Rijksincassoactiviteiten ook via het Schuldenknooppunt verlopen zou dat 'een geweldige stap zijn om mensen in het kader van vroegsignalering pro-actief te kunnen benaderen', aldus Van Maanen.

Gebruik bestaande data

• We roepen de Kamer op om gemeenten financieel in staat te stellen goed gebruik te maken van de data die het CAK beschikbaar heeft. Deze gegevens stellen gemeenten in staat om in hoog tempo veel mensen met schulden te bereiken, maar het betreft wel arbeidsintensieve en dus kostbare acties

Uitbreiding vroegsignaleerders

• Uit het oogpunt van privacybescherming is in de Wgs gekozen voor een limitatieve opsomming van partijen die gegevens moeten delen in het kader van vroegsignalering: verzekeraars, energie- en drinkwaterbedrijven en verhuurders. De NVVK is op dit moment betrokken bij een pilot met hypotheekverstrekkers. Het zou beter zijn als het uitbreiden van de huidige groep vroegsignaleerders makkelijker zou kunnen dan via een wetswijziging.

Gebruik Vish stimuleren

• Belangrijk is ook dat gemeenten opgeroepen worden hun data inzake inwoners die schuldhulp krijgen te delen via de Verwijsindex Schuldhulpverlening (Vish). Zodat deurwaardeers niet nodeloos blijven lopen op adressen waar mensen wonen die toch niet kunnen betalen.
• We constateren dat de Wgs in artikel 6 weliswaar een Inlichtingenplicht beschrijft, maar als hulpverleners hier een beroep op doen levert het veel terughoudendheid op bij schuldeisers. De Inlichtingenplicht zou meer geformuleerd moeten worden met het oog op het belang van de hulpvrager in plaats van met het oog op de beperkingen van het systeem.

Herhaald contact

• Ook voor de gegevensuitwisseling ten bate van begeleiding en nazorg is een betere wettelijke borging nodig. Hulpverleners zouden tot een bepaalde periode na de laatste aflostermijn nog contact op moeten kunnen nemen met een (oud-)hulpvrager. Op dit moment kan een hulpverlener na ontvangst van een vroegsignaal alleen controleren of er al een lopend schuldhulpverleningstraject is. Er is geen mogelijkheid om te zien of de persoon waar het vroegsignaal over gaat, eerder al bekend was bij schuldhulpverlening. Als er geen lopend traject is gaat de vroegsignaleerder dus zonder iets te weten op pad.

Gescheiden werelden

• Het heeft onze voorkeur dat de schuldhulpverlener/trajectbegeleider die bekend is met deze oud-hulpvrager, het contact vanuit vroegsignalering mag oppakken in het kader van nazorg. Zodat iemand met snelle/lichte ondersteuning weer terug op weg geholpen kan worden. Dat is ook goed voor het totstandkomen van vertrouwen. Op dit moment zijn deze werelden gescheiden. De eerdere schuldhulpverlener komt pas in beeld wanneer iemand hulp (van een voor die persoon onbekende vroegsignaleerder) vanuit de vroegsignalering accepteert. De kans daarop is niet groot.

Kosten van de incasso-industrie

Naar aanleiding van het verschijnen van de notitie 'Incasso-industrie: kapot duur?!' van Tweede Kamer-lid Don Ceder (ChristenUnie) organiseerde de CU-fractie op 18 april een bijeenkomst in perscentrum Nieuwspoort. In twee panelgesprekken analyseerden de deelnemers problemen en oplossingen rond incasso. NVVK-voorzitter Marco Florijn zette onze visie uiteen:

• We willen dat kleine schulden klein blijven. Incassokosten en vooral deurwaarderskosten moeten niet onnodig oplopen
• We zien een verantwoordelijkheid voor een sociale incasso bij primaire schuldeisers, de incassosector en de deurwaarders
• Schuldeisers moeten incassotrajecten waar mogelijk vermijden, door directe doorgeleiding naar schuldhulpverlening
• Een gerechtelijk incassotraject (deurwaarders) is eigenlijk niet bestemd voor onze doelgroep, omdat er vrijwel niets te halen is. 'Overlevingsschulden' die gerelateerd zijn aanm  zorgkosten, vaste lasten en toeslagen zouden alleen in aanmerking moeten kunnen komen voor een gerechtelijk vonnis wanner er sprake is van niet-willers.
• De echte explosie van kosten vindt plaats bij de gang naar de rechter en inschakelen van deurwaarders. De NVVK wil inzetten op sociaal incasseren, persoonlijk contact en warme doorverwijzing naar schuldhulpverlening. Dit alles om de gang de naar de deurwaarder te voorkomen.
• We zien steeds meer schuldeisers die bewust incasseren, dat is een positieve ontwikkeling.
• We denken dat de Verwijsindex Schuldhulpverlening (door ons samen met deurwaarders opgezet) nog beter gebruikt kan worden.
• De toekomst voor sociale incasso én voor de financiële hulpverlening zit in een beweging naar voren, zodat we kleine vorderingen klein houden.

Reageren? info@nvvk.nl