Cultuurgebonden communicatiestijl en schulden  

'Van kind af aan wilde ik met mensen werken, iets doen wat ertoe doet. Met mijn kennis en kunde help ik mensen die door omstandigheden bepaalde problemen niet op eigen kracht kunnen oplossen. Ik ben ze dankbaar dat ze mij de mogelijkheid gunnen om dat te doen. Vanwege zijn achtergrond als Turkse Nederlander en moslim en de problemen die hij zelf tegenkwam, probeert Turkoglu cultuursensitief te werk te gaan. ‘Ik dring mijn eigen oordelen, standaarden of regeltjes niet op. In alle gesprekken lever ik menselijk maatwerk. Iedere cultuur heeft een bepaalde communicatiestijl. Daardoor voelt een hulpvrager zich veiliger en ontstaat er een vertrouwensrelatie die mijn werk ten goede komt.’ 

Schulden zijn volgens hem ook soms cultuurgebonden. ‘Vooral in de eerste generatie migrantengezinnen vinden ouders het bijvoorbeeld een plicht om hun plicht om de bruiloft van hun kind te betalen. Daarvoor gaan ze bij de bank een lening aan tot wel 40.000 euro. En als ze vervolgens bijvoorbeeld werkloos worden, kunnen ze die niet meer aflossen. Uit trots kunnen ze hun zoon of dochter niet vragen de lening terug te betalen.’ 

Veroordelen werkt averechts

Een oer-Hollandse schuldhulpverlener zegt volgens Turkoglu dan al gauw: Het is toch niet uw verantwoordelijkheid, maar die van uw kind? ‘Als je de culturele achtergrond niet kent, reageer je veroordelend. Zelf toon ik begrip. Ik kijk eerst hoe we de schuldenproblematiek kunnen oplossen. En suggereer dan voorzichtig dat ze hun kind vragen om ze te bij te staan. Op een indirecte manier, bijvoorbeeld via het huishoudbudget. Ik zal er nooit op aandringen dat ze rechtstreeks om terugbetaling vragen. Dat zou alleen maar zorgen dat ze zich tegen de aangeboden hulp keren.’ 

Uitgebreide uitleg voor schuldeisers 

Wanneer vindt hij dat zijn werk is geslaagd? ‘Als een cliënt door onze intensieve begeleiding zijn verplichtingen gedurende het hele traject nakomt. De allerbelangrijkste mijlpaal daarbij is akkoord op het betalingsvoorstel. Daarom stuur ik schuldeisers geen standaardbrieven, maar ga ik uitgebreider in op de persoonlijke situatie van de hulpvrager en het ontstaan van schulden. In alle openheid, zonder de verantwoordelijkheid of tekortkomingen cliënten weg te poetsen. Natuurlijk binnen de kaders van de AVG.’ 

Een brug tussen hulpvrager en schuldeiser 

Turkoglu zit in zijn rol van bemiddelaar misschien iets meer aan de kant van de hulpvrager, maar heeft zeker ook oog voor de positie van schuldeisers. ‘Die vraag je wel wat als je bij een schuld van een ton een voorstel van 1.600 euro doet. Dus wil ik schuldeisers zo informeren dat ze begrip kunnen tonen en ook medewerking aan het voorstel verlenen. Daarom sla ik vanuit mijn cultuursensitieve benadering een brug naar de schuldeisers.’ 

De laatste jaren zijn veel zaken verbeterd, constateert Turkoglu. ‘Ik ben blij met vroegsignalering, al is het jammer dat sommige gemeenten een wachttijd van 90 dagen hanteren. Ook zijn procedures versoepeld, waardoor bijvoorbeeld ook iemand met een koopwoning in aanmerking kan komen voor schuldhulpverlening. En de aflossingsperiode is verkort tot 18 maanden. Toch komen er alleen meer mensen in geldproblemen en niet minder. Dan doen we ergens met z'n allen toch iets niet goed.’ 

Soms lastig voldoende financiering te krijgen  

Wat maakt de Schie anders dan andere organisaties voor financiële hulpverlening? Turkoglu:‘De stichting De Schie heeft een ANBI status en ontvangt haar inkomsten vooral door middel van donaties en giften. Deze worden met name gegeven door ondernemers en particulieren uit heel Nederland, die ons goede doelen werk een warm hart toedragen. Met die giften en donaties kunnen we mensen helpen die niet zo makkelijk aankloppen bij een gemeente en wel bij ons, vanwege onze cultuursensitieve aanpak. Die inkomsten zijn niet vanzelfsprekend maar wel nodig om de gevraagde hulp te bieden. We kunnen ons werk niet gratis doen. In dat verband is het heel fijn om te melden dat we onlangs, samen met Kredietbank Nederland een aanbesteding van de gemeente Almere hebben gewonnen om het preventief budgetbeheer voor de inwoners met beginnende financiële problemen te verzorgen. Het is een grote gemeente met een diverse bevolking, en we verwachten daar een positieve bijdrage te kunnen leveren met onze cultuursensitieve aanpak’. 

Laat alle schuldhulpverleners cultuursensitief werken 

Het belang van cultuursensitief werken bracht Turkoglu al in 2022 bij het onderzoek Meetbaar en Merkbaar naar voren. ‘Naar aanleiding daarvan heeft de NVVK de nodige acties ondernomen. Maar die zijn nog niet genoeg uitgerold onder alle schuldhulpverleners. Deze verkiezing is een goede manier om er opnieuw aandacht voor te vragen.’ 

Bahattin Turkoglu is één van de drie finalisten van de verkiezing van Financiële hulpverlener 2024. Lilian Kooistra en Jessica Pieters zijn de andere twee finalisten. Degene met de meeste stemmen wordt Financiële Hulpverlener van 2024. Stemmen kan nog t/m 6 mei. Op 14 mei wordt de winnaar bekendgemaakt op het NVVK-congres. Lees ook de interviews met Lilian Kooistra en Jessica Pieters.