Een kantonrechter van de rechtbank Midden-Nederland zette vorig jaar opeens vraagtekens bij de uitzonderingsstatus van het saneringskrediet. Dat gebeurde toen een hulpvrager in gebreke bleef bij de aflossing van een saneringskrediet dat kredietbank GKB Assen verstrekte.  

Overeenkomst vernietigd  

De zaak kwam voor de rechter. Die onderzocht welke voorwaarden de kredietovereenkomst bevatte, en vergeleek de manier waarop GKB Assen had gecommuniceerd over het krediet met de eisen die gelden bij commerciële consumentenkredieten. De kantonrechter raakte niet overtuigd van de aparte status van het saneringskrediet, en oordeelde daarom dat de kredietovereenkomst moest worden vernietigd. 

GKB Assen ging in hoger beroep. Het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden kwam daarna tot een ander oordeel: een saneringskrediet is echt iets anders dan een commercieel krediet. Dat blijkt onder andere uit het feit dat het krediet verstrekt wordt in verband met de schuldhulpverlenende taak van gemeenten.   

In een reactie zegt GKB Assen tevreden te zijn over de uitspraak. ‘Die geeft duidelijkheid voor onze branche’, aldus algemeen directeur Martin Schomper van de kredietbank. 

Liever niet naar de rechter 

Een gang naar de rechter vanwege achterstand in het afbetalen van een saneringskrediet moet wat ons betreft een allerlaatste middel zijn. Als vereniging zijn we voorstander van sociaal incasseren zonder de rechter daarbij te betrekken.  

De winst van deze rechterlijke uitspraak is dat de uitspraak het wettelijke kader van het saneringskrediet bevestigt. Onze leden verstrekken saneringskredieten met als uitgangspunt: het zijn kredieten die niet gelijk zijn aan commerciële consumentenkredieten, waardoor ze ook niet onder hetzelfde juridische regime vallen. 

'Doelstelling van algemeen belang' 

In de wet (art. 7:58 lid 2 sub j Burgerlijk Wetboek) staat dat op de regels voor een consumentenkredietovereenkomst zijn uitgezonderd: ‘kredietovereenkomsten betreffende leningen die krachtens een wettelijke bepaling met een doelstelling van algemeen belang aan een beperkt publiek worden toegekend tegen een lagere dan op de markt gebruikelijke rentevoet, dan wel rentevrij, of onder andere voorwaarden die voor de consument gunstiger zijn dan de op de markt gebruikelijke voorwaarden en tegen rentetarieven die niet hoger zijn dan de op de markt gebruikelijke.’  

Kredietovereenkomsten met deze kwalificatie zijn overigens ook uitgezonderd van de regels in de Wet op het financieel toezicht (volgens art. 1:20 lid 1 sub a Wft).   

Uit de rechterlijke uitspraak wordt wel duidelijk dat de rechter er sterk aan hecht dat de toegepaste rente duidelijk gecommuniceerd wordt met de hulpvrager.   

Gedragscode en bankreglement worden herzien 

Saneringskredieten hebben weliswaar een aparte status, maar sociale kredietbanken zijn op basis van de Wet op het financieel toezicht wél gehouden een bankreglement op te stellen, waardoor bij de kredietverlening belangrijke voorwaarden uit de wet worden gewaarborgd.  

Het model-bankreglement van de NVVK en de Gedragscode Sociale Kredietverlening worden momenteel overigens herzien. Hier is eerder dit jaar een inventariserend overleg over geweest. Daaruit volgde onder meer dat er behoefte is aan duidelijkheid over de wettelijke kaders. Het gerechtshof heeft met haar uitspraak hieraan bijgedragen.   

Verder kwam uit het overleg naar voren dat de uitgangspunten in de Gedragscode nog steeds breed gedeeld worden.   

Dag van de Kredietbanken  

Later dit jaar volgt meer informatie over de herziening van het model-bankreglement van de NVVK en de Gedragscode Sociale Kredietverlening. We besteden er ook aandacht aan op de Dag van de Kredietbanken in het najaar en op de najaars-ledenvergadering van de NVVK.