Stedin mocht heraansluiting niet weigeren
NVVK-lid krijgt na 5 jaar gelijk van College van Beroep voor het bedrijfsleven
Eerst de rekening betalen, daarna sluiten we pas weer aan, zei netbeheerder Stedin in het najaar van 2019 tegen een gezin dat geholpen werd door NVVK-lid Regionale Sociale Dienst Kromme Rijn Heuvelrug (RSDKRH). Vijf jaar later veroordeelt het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) dat beleid.
De manier waarop Stedin in 2019 omging met de Regeling Afsluitbeleid Kleinverbruikers maakte die regeling feitelijk nutteloos, oordeelde het CBb op 25 juli. Stedin laat in haar reactie op de uitspraak het boetekleed in de kast liggen. ‘Wij hebben naar ons idee (...) gehandeld conform de geldende wet- en regelgeving’, houdt Stedin vol.
Eigen interpretatie Stedin
In 2019 hanteerde het bedrijf een eigen interpretatie van de toen geldende regels. In 2021 zette de Autoriteit Consument en Markt (ACM) daar al een streep door. Dat gebeurde nadat NVVK-lid Kromme Rijn Heuvelrug het Stedin-beleid bij de ACM aanhangig maakte. Stedin pikte de afwijzing van de ACM niet en tekende beroep aan bij het CBb. Dat is een van de 4 hoogste bestuursrechters in Nederland.
In het voorjaar vond een hoorzitting plaats, en nu volgt het CBb het oordeel van de ACM. ‘Het CBb heeft de uitspraak van de ACM bevestigd’, meldt Stedin zuinig.
Wat was er aan de hand? Stedin beëindigde vijf jaar geleden de levering van energie aan een gezin dat via RSDKRH schuldhulp kreeg. Het gezin had al een poosje geen energieleverancier meer vanwege betaalachterstanden. De energie kwam nog wel binnen, want Stedin wachtte lang met afsluiten.
Eerst betalen, dan aansluiten
Heraansluiten weigerde Stedin; eerst wilde het bedrijf volledige betaling van de verbruikte energie in de periode tot aan de afsluiting. De vordering mocht niet mee in de schuldregeling, vond Stedin. ‘De lange periode zonder energieleverancier leidde tot een flinke vordering van Stedin op de inwoner’, vertelt Elizabeth Meerker van RSDKRH, die het dossier indertijd behandelde. Om het gezin (inclusief zwangere moeder) snel weer van energie te voorzien (het was inmiddels oktober dus de voorziening moest snel op orde komen) regelde Meerkerk een lening. Daarmee werd Stedin ‘onder protest’ betaald.
Meerkerk had meteen ‘sterk het gevoel’ dat Stedin het gezin onrecht aandeed, ook al omdat het verzoek tot heraansluiting speelde in de winterperiode (oktober-april). Energieleveranciers zijn dan gebonden aan strengere regels.
‘Stedin maakte afspraken nutteloos’
Na het negatieve oordeel van de ACM over de zaak veranderde Stedin haar beleid, maar het tekende dus ook beroep aan bij het College voor Beroep van het bedrijfsleven (CBb). Stedin vond namelijk dat de toenmalige afspraken met energieleveranciers (de Regeling afsluitbeleid voor kleinverbruikers van elektriciteit en gas) niet voor haar golden: het bedrijf is netbeheerder en geen energieleverancier.
Die uitleg van de regels verwijst het CBb naar de prullenbak. ‘De door Stedin bepleite uitleg zou de Regeling (...) illusoir maken’, aldus het CBb (illusoir = nutteloos, red.). Volgens het CBb is zonneklaar dat ook netbeheerders onder de strekking van de bepalingen in de toenmalige Regeling vielen. Inmiddels is de Regeling overigens aangepast waardoor herhaling van dit soort gebeurtenissen in principe uitgesloten is.
Schending van afspraken? Meld ze
Voor de vasthoudendheid van Meerkerk en haar collega’s is waardering op z’n plaats. In de praktijk komen we vaker schending van afspraken tegen. Schuldhulpverleners hebben de neiging een snelle oplossing te zoeken door intern iets te regelen via de inzet van fondsen of het verschaffen van een extra krediet. Dat is ook nodig want er is vaak sprake van een crisissituatie. Maar vervolgens is het goed om het er niet bij te laten zitten en stappen te ondernemen, in dit geval door het voor te leggen bij de ACM.
Het geduld en de inzet van de RSD heeft nu tot een duidelijke uitspraak geleid. Dat heeft hopelijk een reinigend effect op de houding van andere partijen die tegen (de geest van) afspraken in willen handelen.
Vaker naar de ACM
‘Ik denk dat we vaker melding moeten doen bij de ACM’, zegt Meerkerk strijdlustig. ‘We hebben een team met heel gemotiveerde mensen, ze kunnen slecht tegen onrecht. Dat is een kwaliteit die elke schuldhulpverlener heeft denk ik. Als je dat niet hebt zit je in deze branche niet op je plek.’
Ze vindt het wel jammer dat het zo lang duurde. ‘Eigenlijk zou er voor dit soort gevallen een snelle procedure moeten zijn om een uitspraak te krijgen’, zegt ze. RSD zag indertijd af van een kort geding bij de rechter, ook al omdat ze het betrokken gezin daar toen niet mee lastig wilde vallen.
‘De uitspraak nu voelt een beetje als de afloop van de strijd tussen David en Goliath’, zegt Meerkerk. ‘Ons gevoel dat dit gezin onrecht werd aangedaan is bevestigd. De afsluitregels zijn er echt om consumenten te beschermen.’
Stedin sluit niet af in de winter, nu de rest van de sector nog
Stedin geeft daar inmiddels ook ruimhartiger invulling aan. In een schriftelijke reactie wijst het bedrijf op haar afsluitbeleid waarin staat dat zij ‘van 1 oktober tot 1 april niet afsluiten bij strenge vorst’.
Wettelijk is het bedrijf daartoe niet verplicht, dus we zijn blij met deze opstelling van Stedin. Helaas is ‘bij strenge vorst het leveringscontract niet beëindigen of de energie niet afsluiten’ geen branchebreed besluit van de energiesector. We zouden het zeer waarderen als iedereen dit Stedin-beleid over zou nemen. Alternatief is dat het opgenomen wordt in de Regeling afsluitbeleid, die op dit moment herzien wordt.
Niet afsluiten bij zwangerschap?
Stedin verwijst in haar reactie op de CBb-uitspraak op nog een bepaling in haar afsluitbeleid: 'Wij mogen niet afsluiten bij zeer ernstige gevolgen voor de gezondheid van een klant of die van zijn huisgenoten.’ Dat zijn inderdaad wettelijke verplichtingen. Een beroep erop doen is trouwens niet heel makkelijk: daarvoor moet de klant met een verklaring van een arts komen die 'niet de behandelend arts' van de klant is.
Elizabeth Meerkerk heeft er nog wel een vraag bij. ‘De monteur die destijds heeft afgesloten had denk ik kunnen inschatten dat het hier om een gezin met kleine kinderen ging. Ik ben eigenlijk wel benieuwd of 'ernstige gevolgen' ook betrekking kan hebben op een zwangerschap of de aanwezigheid van kleine kinderen, zoals dat in 2019 ook speelde’, zegt ze. ‘Of omgekeerd, dat een zwangerschap of kleine kinderen dringende redenen zijn voor heraansluiting.’
In een reactie op deze vragen verwijst Stedin opnieuw naar het algemene beleid inzake gezondheidsrisico's bij afsluiting. 'Het is niet aan onze monteurs – die een afsluiting uitvoeren – om dit te bepalen. Daarvoor zijn artsen. Als een arts – via een onafhankelijke verklaring – aangeeft dat er sprake is van ernstige gezondheidsrisico’s, wordt een klant weer aangesloten', aldus Stedin.
