Meedoen met deze workshop? Geef je hier op

Op de Studiedag neemt Josee van der Velde je mee in haar onderzoek naar het voorkomen van terugval. Al sinds ze zo'n tien jaar geleden begon als schuldhulpverlener verbaast Josee zich erover dat er geen structurele aanpak is om terugval te voorkomen. En ze is niet de enige: bij meer schuldhulpverleners leeft de wens om cliënten intensiever te begeleiden om terugval na een schuldregeling tegen te gaan. 

Josee van der Velde

'Klanten te snel losgelaten'

De huidige nazorg is vaak van korte duur en weinig effectief. ‘In het begin is een hoop duw- en trekwerk nodig om mensen in een schuldenregeling te krijgen’, zegt Josee, ‘en tijdens het stabiliseren heb je weinig tijd om bezig te zijn met coaching. Klanten staan er bovendien meestal niet voor open, die hebben al genoeg aan hun hoofd. Als schuldhulpverleners geven we eigenlijk een quick fix: het acute probleem wordt opgelost, daarna laten we klanten los. Die kunnen vervolgens dus opnieuw in dezelfde valkuilen stappen.’ 

Hoe zorg je ervoor dat er geen recidive plaatsvindt? Die vraag houdt haar al jaren bezig. Naast haar baan bij het Buurtteam Amsterdam West/SEZO is Josee daarom bezig met een promotieonderzoek aan de Universiteit van Amsterdam. Centrale vraag: hoe voorkom je terugval? 

Langdurige coaching

Coaching is volgens haar essentieel om mensen duurzaam uit de schulden te houden. ‘Ik denk niet dat je een duurzaam effect bereikt door drie keer te bellen met iemand’, stelt ze. ‘Langdurige begeleiding zou beter zijn, zodat mensen vaardigheden leren om zelfstandig met hun financiën om te gaan.’ 

Veel mensen hebben dat namelijk nooit geleerd, weet Josee. En het is in Nederland in de loop van de jaren alleen maar ingewikkelder geworden om je financieel staande te houden. ‘Met je eigen financiën omgaan gaat verder dan alleen een budgetplanning invullen. Want zo’n overzicht wil nog niet zeggen dat je ook echt kunt omgaan met je inkomsten en uitgaven.'

Hulp accepteren

Veel mensen die niet financieel zelfredzaam zijn, schakelen voor bepaalde handelingen hulp in. Een buurman bijvoorbeeld, een dochter of het buurtteam. De vraag bij coaching moet volgens Josee daarom zijn: ‘Kun je iemand nog dingen leren? En als ze het zelf niet voor elkaar krijgen: kun je mensen dan laten inzien hoe ze het met hulp toch kunnen regelen?’ 

Meer coaching betekent ook meer werk - en er staat al veel druk op de agenda van schuldhulpverleners. Josee is zich daar goed van bewust. ‘De grote vraag is: zijn gemeenten bereid om meer tijd en middelen te investeren in langdurige begeleiding?’ 

Begeleiding is onderdeel van de basisdienstverlening, het project om in heel Nederland de schuldhulp gelijk te trekken

Nieuw begeleidingstraject

Ze noemt de gemeente Amsterdam als voorbeeld: in het verleden gold daar een vast aantal uren voor het nazorgtraject, tegenwoordig is die beperking losgelaten. ‘Maar daarmee zijn er nog niet genoeg medewerkers. Nieuwe klanten blijven komen, en bestaande klanten blijven in nazorg. Dus de vraag blijft: wie gaat al dat werk doen?’ 

Het duurt nog jaren voordat ze klaar is met haar promotie-onderzoek: in 2029, verwacht Josee. ‘Omdat het gaat over terugval verzamel ik resultaten over meerdere jaren. Er komen wel tussentijdse publicaties, zoals over de meta-analyse en tussentijdse resultaten.’  

Ook heeft ze inmiddels een nieuw coachingstraject opgezet, waar zij en haar collega’s komend jaar mee aan de slag gaan. Tijdens de workshop op de NVVK-studiedag vertelt ze over dit traject en over haar onderzoek.  

Deel je ervaringen tijdens de workshop

Ze hoopt op veel interactie: ‘Ik wil niet alleen mijn eigen kennis delen, maar ook horen wat bij de deelnemers leeft. Er zijn gemeenten die al bezig zijn met coaching. Ik ben benieuwd naar hun ervaringen en ideeën. En misschien zijn ze kritisch over bepaalde interventies uit mijn coachingstraject – ook daar ben ik benieuwd naar.’

Meedoen met deze workshop? Geef je hier op