Beide Kamerleden volgen ons werk op de voet. Naar aanleiding van een artikel in Binnenlands Bestuur stelde Esmah Lahlah Nobel een serie Kamervragen omdat zij zich zorgen maakt over het bereik van gemeentelijke schuldhulpverlening. 

Hulp is breder dan schuldregeling 

‘In het artikel wordt ten onrechte de conclusie getrokken dat een oplossing voor schulden enkel via het treffen van een schuldsaneringstraject (minnelijk of wettelijk) wordt bereikt. Niet voor elk huishouden met schulden is schuldhulpverlening noodzakelijk’, reageert Nobel. 

Hij verwerpt ook de bewering dat schuldhulpverleners te afwachtend zouden zijn. Nobel: ‘Uit recente cijfers van Divosa blijkt dat in 2024 naar verwachting circa 695.000 inwoners met een betalingsachterstand proactief een hulpaanbod hebben gekregen van de gemeente, waarbij de gemeenten met ruim 132.000 inwoners in contact zijn gekomen. Ik herken dan ook niet de afwachtende houding die het artikel schetst.’ 

Komende maanden meer duidelijkheid 

Lahlah vroeg ook naar de lokaal sterk uiteenlopende inkomensondersteuning. Plannen daarvoor komen dit voorjaar in het Nationaal programma Armoede en Schulden, belooft Nobel in zijn antwoorden op de Kamervragen. Dan volgt ook de presentatie van onderzoek door zijn ministerie naar ‘best practices’ voor beter bereik van de schuldhulpverlening.  

Bovendien komt in het voorjaar de evaluatie beschikbaar van de wettelijke vroegsignalering en werkt het ministerie ook aan de Wet proactieve dienstverlening. Rond de zomer volgt nog een rapportage over de effecten van de halvering van de saneringstermijn naar 18 maanden. 

Kamerlid Ceder wil borging impact uitspraak Hoge Raad 

De uitspraak van de Hoge Raad over loonbeslag en schuldregelingen is voor Kamerlid Don Ceder (CU) aanleiding Nobel te vragen de impact van de uitspraak ‘te borgen’ zodat elke gemeente de uitspraak op correcte wijze verwerkt in schuldhulptrajecten.  

‘Algemene Maatregel van Bestuur beter dan richtlijn Recofa’ 

Ceder wil ook weten hoe de uitspraak verwerkt wordt in de Basisdienstverlening, en hij vraagt Nobel hoe hij het verschilt taxeert tussen de richtlijnen van de Rechter-commissarissen in faillissementen (Recofa) en de uitspraak van de Hoge Raad.

‘Zou het – in het vervolg – niet beter c.q. zorgvuldiger zijn’, aldus Ceder, ‘wanneer dusdanig concrete uitwerking van wet- en regelgeving wordt vastgelegd in een algemene maatregel van bestuur (AMvB), zodat het onder directe democratische controle staat, in plaats van in een richtlijn van Recofa?’ 

Wat vindt de NVVK? 

De vragen van de ChristenUnie onderstrepen de impact van de uitspraak van de Hoge Raad. De NVVK publiceerde eerder twee artikelen hierover. Uit de vragen van Kamerlid Ceder spreekt de behoefte om wetswijzingen met een grote impact voortaan vergezeld te laten gaan van een algemene maatregel van bestuur. Die geeft richting aan de praktijk.  

Hoge Raad had oog voor hulpvrager 

De wijzigingen in de faillissementswet van 2023 zijn destijds in recordtempo door zowel de Tweede als Eerste Kamer aangenomen, zonder dat de praktijk voldoende was betrokken. Dat leidde voor professionals in de branche al tot veel vragen.  

We hechten aan een ordentelijke werkwijze waarin na een wetswijziging voor iedereen duidelijk is wat een nieuwe wet voor de praktijk betekent. De Hoge Raad heeft nu met oog voor de hulpvrager invulling gegeven aan de wetswijziging.  

Loonbeslag tegengaan – maar hoe? 

Opmerkelijk is de vraag van Ceder aan de bewindspersonen of die het met hem eens zijn ‘dat deze uitspraak er niet toe moet leiden dat de schuldhulpverlener geen maatregelen meer treft om een loonbeslag tegen te gaan binnen het minnelijke traject om de gelijkheid van schuldeisers te waarborgen’ 

Bij de start van een minnelijke regeling stopt niet automatisch het loonbeslag. Wij hebben onze leden daarom juist opgeroepen om – conform de uitspraak van de Hoge Raad- zich niet te laten hinderen door beslag. Beslag moet wat ons betreft geen remmende invloed hebben op het starten van de aflosperiode. 

Dat we hier advies over uitbrachten maakt overigens meteen duidelijk dat de Hoge Raad-uitspraak niet alleen impact heeft op het wettelijke traject. De uitspraak is ook relevant voor het minnelijke traject wanneer een wettelijk traject nog een optie is.  

Gelijke behandeling staat onder druk 

In de praktijk staat -door de uitspraak van de Hoge Raad- de gelijke behandeling van schuldeisers wel onder druk. Die wetenschap prikkelt schuldeisers om zo snel mogelijk beslag te leggen. Daarmee benadeelt de beslaglegger het collectieve belang van de overige schuldeisers. 

Een individuele schuldhulpverlener kan geen invulling geven aan Ceders wens om 'loonbeslagen tegen te gaan'. Op verenigingsniveau houden we ons er wel mee bezig. De NVVK maakt in convenanten met schuldeisers afspraken over het opheffen van beslag wanneer een klant schuldhulp vraagt.  

We zijn benieuwd naar de antwoorden op Ceders vragen, die hij neerlegde bij zowel het ministerie van Sociale Zaken als het ministerie van Justitie en Veiligheid. 

Meer lezen? 

• De antwoorden op de schriftelijke vragen van Esmah Lahlah 

• De vragen van Don Ceder  

• In december publiceerde het ministerie van Jurgen Nobel een voortgangsrapportage Armoede en schulden. De antwoorden op de vragen van het Kamerlid Lahlah zijn hier mede hierop gebaseerd. 

Hier een samenvatting van deze Voortgangsrapportage: 

Diverse pilots, zoals bij hypotheken en studieschuld, laten zien hoe betalingsachterstanden sneller gedetecteerd kunnen worden.