Evaluatie na 3 jaar experimenteren:

Vroegsignaal over hypotheekachterstand brengt nieuwe huishoudens in beeld

28 januari 2025

Wat leveren de signalen op?

55% van de gemelde huiseigenaren was nog niet in beeld bij de gemeente. Dat blijkt ongeveer hetzelfde aandeel 'nieuwe huishoudens in beeld' als bij huursignalen. De gemeenten wisten 62% van de aangemelde huiseigenaren te bereiken. Een hoog percentage, maar de afspraak was dan ook om signalen intensief op te volgen. 35% van de woningbezitters accepteerde hulp. Dat  aandeel varieerde sterk per gemeente, deels door verschillen in definities en registratie. 

Wat zijn de ervaringen van de deelnemers?

De deelnemende gemeenten en geldverstrekkers zijn tevreden over de samenwerking in het experiment. Ze zien hypotheekachterstand nog steeds als een waardevol signaal van dreigende schulden en willen het graag blijven delen. Geldverstrekkers zouden wel graag een betere terugkoppeling na signalering zien, ook om daarvan te leren in hun klantbenadering. Ook zien ze de noodzaak van een intern verder geautomatiseerde selectie en aanlevering van signalen.

Volgens de gemeenten reageren inwoners meestal positief op het hulpaanbod, maar soms zijn ze ook terughoudend. Er hebben maar weinig huiseigenaren aan hun geldverstrekker gemeld dat ze niet willen dat hun gegevens aan de gemeente doorgegeven worden. Gemeenten willen daarnaast graag zelf kunnen kiezen hoe ze signalen opvolgen. De meeste gemeenten vinden bellen effectiever dan huisbezoek. Dat laatste was wel de initiële insteek in het experiment. Gemeenten proberen vaak eerst telefonisch contact te leggen, en gaan daarna zonodig op huisbezoek.

Hoe verder?

Het experiment loopt in ieder geval dit jaar nog door. De NVVK wil meer gegevens verzamelen en meer leren over wat mogelijk en wat effectief is bij deze vorm van vroegsignalering. Welk hulpaanbod past het beste bij huiseigenaren? De verwachting is daarnaast dat voorgenomen verbeteringen in de landelijke vroegsignalering de problemen met registratie en definities zullen verminderen.

Ons advies

Als het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid vroegsignalering via hypotheekachterstanden in de wet wil opnemen, adviseert de NVVK om samen te werken met de brancheverenigingen Nederlandse Vereniging van Banken en het Verbond van Verzekeraars, om in overleg met hen te zorgen voor goede juridische kaders voor de financiële sector.

Hier de volledige evaluatie Vroegsignalering Betalingsachterstanden Hypotheek - Evaluatie na 3 jaar

Bart Verbraak, medewerker vroegsignalering gemeente Breda ‘Vergeleken met huurders staan huiseigenaren minder open voor schuldhulp, heb ik gemerkt. Ze zijn zelfstandiger. Hulp? Dat is voor anderen! Zelfs als ze die keihard nodig hebben. Ze kennen de weg naar de gemeente of bijvoorbeeld de website BerekenUwRecht niet goed. Zakelijk maar ook sociaal Bij 2 maanden hypotheekachterstand is er echt wel wat aan de hand. De geldverstrekkers in het experiment doen er alles aan om deurwaardersbezoek of huisuitzetting te voorkomen. Ze gaan daar zelfs nog verder in dan woningbouwcorporaties. Geldverstrekkers zijn zakelijk maar ook enorm sociaal. Vaak zijn ze zelf al aan de deur geweest. Maar omdat wij als gemeente niet de schuldeiser zijn, kunnen we inwoners iets makkelijker bereiken om met ze mee te denken. Dan nog kom ik soms wel 4 keer bij iemand aan de deur: onder werktijd, ’s avonds en zelfs op zondagmorgen. Als ze niet opendoen geef ik wel via een appje of flyer aan wat ik voor ze kan betekenen. Ik weet dat mensen soms pas na anderhalf jaar contact opnemen. Als ze echt niet meer de kop in het zand kunnen steken. 1 op de 3 huiseigenaren heeft geldzorgen. Daarvan krijgen we er via dit experiment meer in beeld. Als deze aanpak landelijk wordt, gaan we er in Breda zeker tijd voor vrijmaken. Hypotheeksignalen zijn heel concreet. En er is bijna altijd meer aan de hand dan alleen geldproblemen. De gemeente kan ook op andere vlakken helpen.’

Max Kamperman, team 'Hulp bij geldzorgen' Aegon ‘We benaderen klanten natuurlijk al vroegtijdig bij mogelijke problemen. Maar zij zien ons als 'grote financiële instelling', die het geld zo snel mogelijk wil ontvangen en anders je huis verkoopt. De betaling ís voor ons ook belangrijk, maar die komt wel. We willen weten wat er aan de hand is en een oplossing zoeken. Tijdens een dag meelopen met vroegsignaleerders in Arnhem zag ik dat klanten met hen makkelijker in gesprek gaan. Er hebben ook maar 34 klanten ons laten weten dat we hun naam niet aan de gemeente mogen doorgeven. Dat is heel weinig in verhouding met het aantal achterstanden, al viel op dat de andere hypotheekverstrekkers geen enkele weigering ontvingen. Maar dat komt waarschijnlijk omdat wij als enige al onze klanten in alle gemeenten op het experiment en die afmeldmogelijkheid wezen. Voordeel: structurele oplossing Door de pilot bereiken we meer mensen en is er minder kans op nieuwe achterstanden. Als een klant betaalt heb ik geen reden meer om te bellen. Ik hoop dan maar dat die klant het probleem echt heeft opgelost. Maar misschien heeft iemand deze keer toevallig vakantiegeld en volgende maand niet. De gemeente kan wél een structurele oplossing zoeken. De samenwerking met de NVVK is goed. Door de pilot hebben we meer begrip gekregen voor elkaars werk en we hebben regelmatig overleg om zaken te finetunen. We gunnen het onze klanten dat vroegsignalering op basis van hypotheeksignalen landelijk uitgerold wordt. Het kost ons wat meer werk, maar dat regelen we wel.’