‘Wij zien dit initiatief als een belangrijke stap om sociaal incasseren tot de norm te maken’, vertelt Renate Richters. ‘Daarom onderschrijven we de ambities en denken we graag mee over de verdere invulling daarvan. Zodat mensen met betalingsproblemen merken dat er echt iets verandert op dit gebied.’ 

Koningin Máxima met naast haar staatssecretaris Jurgen Nobel

‘Levert honderden miljoenen op’ 

Traditionele incassomethoden vergroten vaak de problemen van mensen met (te) weinig geld. Volgens het rapport ‘Sociaal Incasseren’ dat in 2024 is opgesteld in opdracht van SchuldenlabNL en de Nederlandse Vereniging van Banken levert sociale incasso jaarlijks een maatschappelijke meerwaarde op tussen de 260 tot 390 miljoen euro.  

Een sociale incasso-aanpak voorkomt dat kleine betalingsachterstanden escaleren tot (problematische) schulden door hoge incassokosten en complexe procedures. Met het nieuwe 'Afsprakenkader Sociaal Incasseren' willen schuldeisers, incassobureaus, gemeenten en financiële hulpverleners 'bijdragen aan een land waarin schulden niet onnodig groter, maar juist kleiner worden.'

Elkaar scherp houden 

In de toelichting erkennen de initiatiefnemers dat het zetten van de handtekening nog maar het begin is.  

‘Met dit Afsprakenkader willen de deelnemende partijen een stap zetten om van Sociaal Incasseren de norm te maken, in woord en daad. Dat betekent ook dat we elkaar scherp houden op (...) wat we zeggen. Om dat te borgen stellen we een Stuurgroep in’. 

 De NVVK neemt zitting in deze stuurgroep. Daarnaast komt er een onafhankelijke Monitoringscommissie, die wordt voorgezeten door een nog te benoemen Rapporteur Sociaal Incasseren. 

'Zorg voor voldoende hulp en nazorg' 

Het Afsprakenkader bevat ook huiswerk voor schuldhulpverleners. Daarover wordt het volgende opgemerkt: 

'We vinden dat er voldoende, goede en vroegtijdige schuldhulpverlening beschikbaar moet zijn. Personen zouden al in de eerste fases van het incassotraject tijdig ondersteund moeten kunnen worden door laagdrempelige (financiële) (gemeentelijke) hulpverlening.’ 

'Dat vereist voldoende aanbod van deze hulpverlening (incl. nazorg) en een goede kwaliteit, geborgd via bijvoorbeeld een kwaliteitskader en bestuurlijke afspraken in de basisdienstverlening. Hier zien wij voornamelijk een rol voor Rijksoverheid, gemeenten en schuldhulpverleningsorganisaties. (...) Hierbij lijkt het logisch om voort te bouwen op het kwaliteitskader van de NVVK.’ 

NVVK-directeur Ruud van den Tillaar en NVVK-voorzitter Renate Richters

Meetbare doelen 

'Positief is dat er hele concrete doelen in het Afsprakenkader staan', vindt Renate Richters. Over 5 jaar moet het aantal mensen met betaalachterstanden zijn gedaald, nu zijn dat er 1,8 miljoen. Het percentage huishoudens met problematische schulden moet ook dalen, dat is nu 8,9 %. Hetzelfde geldt voor het aantal dagvaardingen vanwege schulden, nu zijn dat er jaarlijks 285.000. Idem het aantal loonbeslagen - nu 194.000 per jaar. Ook de gemiddelde hoogte van het schuldbedrag moet dalen, nu is dat ruim 38.000 euro, en het gemiddelde aantal schuldeisers per hulpvraag (nu 13) moet ook dalen. 

Menselijke maat 

Richters: 'We zijn er blij mee dat schuldeisers zich met de ondertekening van dit Afsprakenkader verenigen om sociaal incasseren op de kaart te zetten en de menselijke maat te zoeken. Vooral dat laatste is enorm belangrijk, merken onze leden. Te vaak komen hulpvragers in de problemen omdat er geen oog is voor de situatie waarin ze verkeren.’ 

Vtlb wordt de norm 

‘Incasso-activiteiten zijn prima bij mensen die vergaten te betalen of die niet willen betalen. Maar wie niet kán betalen, verdient maatwerk en vooral: doorverwijzing naar hulpverlening. Daarover doen de schuldeisers ook beloftes in dit Afsprakenkader. Dat is winst. Dat geldt ook voor de afspraak om uit te gaan van het Vrij te laten bedrag als norm voor het vaststellen van de betaalcapaciteit. Als NVVK vinden we een landelijke, uniforme berekeningswijze van wat mensen kunnen aflossen van groot belang. 

Verdere uitwerking 

‘Positief is dat de ondertekenaars uitspreken ‘mee te werken aan schuldhulpverlening’. Dat mag wat ons betreft verder inhoud krijgen door in de definitie van sociaal incasseren ook ‘aansluiten op het Schuldenknooppunt’ op te nemen. Verder zien wij dat er best veel zzp’ers met schuldenproblematiek zijn. Deze groep valt nu nog niet onder het Afsprakenkader’, constateert Renate Richters. 

‘Het Afsprakenkader erkent het belang van ‘persoonlijk contact’, dat is heel mooi. Onze inzet is dat dit persoonlijk contact echt een telefoongesprek of huisbezoek betreft, en dat het zo snel mogelijk na het missen van de eerste betalingstermijn plaatsvindt. En verder geldt natuurlijk: de praktijk moet uitwijzen wat dit Afsprakenkader precies gaat betekenen voor hulpvragers. Wij stellen graag onze kennis en expertise ter beschikking om het kader zo goed mogelijk uit te werken.'

De 7 onderdelen van sociaal incasseren, volgens de initiatiefnemers:

• Lees hier het hele Afsprakenkader

• De ondertekenaars: a.s.r., ABN AMRO, Achmea Groep, Brancheorganisatie Kinderopvang, Brancheorganisatie maatschappelijke kinderopvang, Budget Energie, Elbuco, Eneco, Essent, Faircasso, Flanderijn, Gemeente Amsterdam, Gemeente Rotterdam, GGN, Greenchoice, ING, Nationale Nederlanden, Nederlandse Vereniging van Banken, Nikki, NVVK, Obvion, Rabobank, Staedion, Syncasso, Unive, Vattenfall, Verbond van verzekeraars, VGZ, Volksbank